20 Δεκεμβρίου 2011

Θέματα Κληρονομικού Δικαίου

Ιανουάριος 2002:

Θέμα 1ο:


Ο Κ πέθανε χωρίς να αφήσει διαθήκη. Κατά το χρόνο του θανάτου του ζουν η σύζυγος Σ , με την οποία ο Κ βρίσκεται σε διάσταση από 5ετίας και από τους εξ αίματος συγγενείς του ο παππούς του Π, ο ανιψιός του Α και ο δισέγγονος του Δ. Η περιουσία του Κ αποτελείται από μια κατάθεση στη τράπεζα Τ, ένα διαμέρισμα μισθωμένα στον Μ και ένα μερίδιο συμμετοχής στην Ε.Π.Ε Χ. Με επιστολή που απέστειλε ο Κ στη Τ πριν πεθάνει την παρακαλεί...



...να μεριμνήσει για την είσπραξη από τον οφειλέτη του Ο ό,τι αυτός του χρωστάει, Αμέσως μετά το θάνατο του Κ, ο Α χρησιμοποιώντας αθέμιτα μέσα κατορθώνει και παίρνει από τα δικαστήριο κληρονομητήριο, στο οποίο αναφέρεται ως μόνος κληρονόμος του Κ, στη συνέχεια δε εμφανιζόμενος στον Μ εισπράττει απ' αυτόν καθυστερούμενα μισθώματα πέντε μηνών.


Ερωτάσθε:

α) Ποιος ή ποιοι κληρονόμησαν τον Κ και τι έλαβε (ή έλαβαν) από την περιουσία του;

β) Ποια λύση θα δώσετε στο α) ερώτημα, αν οι Κ και Γ είχαν υποβάλει α'τ α δικαστήριο αίτηση έκδοσης συναινετικού διαζυγίου, είχαν δε δώσει τη συναίνεση τους κατά την πρώτη συζήτηση της αίτησης, μετ’ ολίγο δε πέθανε ο Κ;

γ) Δικαιούται η τράπεζα να εισπράξει ό,τι όφειλε ο Ο στον Κ και αν τα εισπράξει τι πρέπει να κάνει;

δ) Απηλλάγη ο Μ από την οφειλή των μισθωμάτων των πέντε μηνών ή οφείλει να τα καταβάλει και στον (ή τους) κληρονόμους του Κ;

Θέμα 2ο:

Κληρονομική εγκατάσταση σε δήλο. Έννοια, συνέπειες και διάκριση από κληροδοσία.

Θέμα 3ο:

Είναι δυνατή η ανασύσταση απολεσθείσης ιδιόγραφης διαθήκης;

Να γραφούν υποχρεωτικά το πρακτικό και ένα από τα δύο θεωρητικά.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σεπτέμβριος 2002:


1. Ο Κλάδης είχε δύο παιδιά από τον πρώτο του γάμο, το Γιώργο και τη Μαρία. Το έτος 1995 είχε τελέσει δεύτερο γάμο με τη Σωτήρω λόγω θανάτου της πρώτης συζύγου του. Δεν αποκτήθηκαν τέκνα από το δεύτερο γάμο. Στις 25 Μα’ί’ου 2001, ο Κλάδης συνέταξε δημόσια διαθήκη ενώπιον συμβολαιογράφου με την οποία όρισε τα παιδιά του να πάρουν, ο μεν Γιώργος ένα ακίνητο αξίας 140.000 ευρώ, η δε Μαρία ένα άλλο αξίας 90.000 ευρώ και να μοιρασθούν ισομερώς κατάθεση ύψους 200.000 ευρώ που είχε σε τράπεζα. Ως προς τη Σωτήρω όρισε ότι δεν πρέπει να γίνει κληρονόμος, διότι ζουν χωριστά εδώ και μία τριετία, διότι στάθηκε ανίκανη να κερδίσει την αγάπη των παιδιών του και ότι προτίθεται να καταθέσει αγωγή διαζυγίου μόλις συμπληρωθεί η προβλεπόμενη από το νόμο τετραετής διακοπή της εγγάμου συμβιώσεως. Λίγες βδομάδες μετά τη σύνταξη της διαθήκης, ο Κλάδης απεβίωσε. Μόλις δημοσιεύθηκε η διαθήκη, η Σωτήρω έσπευσε να πάρει αντίγραφο. Διαβάζοντάς το μαζί με το δικηγόρο της επεσήμαναν ότι δε μνημονεύεται στο κείμενο της διαθήκης αν οι μάρτυρες που συνέπραξαν στη σύνταξή της ήταν γνωστοί του συμβολαιογράφου. Ακόμα, η Σωτήρω ανέσυρε από το αρχείο της ένα συμβόλαιο που είχε συνταχθεί το 1997, βάσει του οποίου ο Κλάδης της είχε μεταβιβάσει λόγω δωρεάς, χωρίς να της το παραδώσει, ένα μικρό διαμέρισμα στην οδό Πατησίων αξίας 50.000 ευρώ για την περίπτωση που ο Κ θα προαπεβίωνε της Σ.



Ερωτάται:

α) Επηρεάζει το κύρος της διαθήκης το γεγονός ότι ο συμβολαιογράφος δεν μνημόνευσε αν οι μάρτυρες είναι γνωστοί σ’ αυτόν;

β) Απέκτησε η Σωτήρω κάποιο δικαίωμα στο διαμέρισμα της οδού Πατησίων και αν ναι με ποια διαδικασία;

γ) Αν η διαθήκη υποτεθεί ως έγκυρη, απέκτησε η Σωτήρω κάποιο δικαίωμα στην υπόλοιπη περιουσία του Κλάδη, και αν ναι, υπό ποιες προϋποθέσεις και ποιο περιεχόμενο;

2. Η αρχή της φιλάγαθης ερμηνείας ή της εύνοιας της διαθήκης. Αναλύστε την έννοια και το περιεχόμενό της.

3. Περιγράψτε την έννοια της ενοχικής και της άμεσης κληροδοσίας και αναλύστε τις σημαντικότερες διαφορές μεταξύ τους.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ιανουάριος 2003:

Πρακτικό:


Με τη διαθήκη του ο Α ορίζει τα εξής: «Εγκαθιστώ κληρονόμο τη φίλη μου Β στο επί της οδού Σίνα 300 ιδιόκτητο διαμέρισμα μου, υπό τον όρο ότι θα παντρευτεί τον Χ, με τον οποίο διατηρεί μακροχρόνιο δεσμό. Όλη την υπόλοιπη περιουσία μου (ακίνητα, τραπεζικές καταθέσεις, μετοχές, κοσμήματα, κ.λ.π.) την αφήνω στον αγαπημένο μου γιο, τον Γ». Ο Γ είναι ο μοναδικός συγγενής του Α, ενώ η σύζυγος του (και μητέρα του Γ) έχει πεθάνει πριν από πολλά χρόνια.


Ερωτήματα:

1) Τι είδους κληρονομικό δικαίωμα έχουν η Β και ο Γ;

2) Eίναι έγκυρος ο όρος για τη σύναψη γάμου από την Β; Πως επηρεάζει την κληρονομική διαδοχή του Α, το κύρος ή η ακυρότητα του όρου αυτού;

3) Αν υποτεθεί ότι ο όρος αυτός είναι έγκυρος, τι συνέπειες θα έχει στα δικαιώματα της Β η άρνηση του Χ να τελέσει γάμο μαζί της;

Θεωρία:

Α) Η ανάκληση διαθήκης. Χαρακτηριστικά, γενικοί και ειδικοί τρόποι ανάκλησης.

Β) Επαγωγή κληρονομίας. Έννοια, γενικοί και ειδικοί λόγοι επαγωγής.

Να απαντηθούν η μία από τις δύο θεωρητικές ερωτήσεις και το πρακτικό θέμα.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------


Ιανουάριος 2004:



1. Ο Κ πέθανε χωρίς να βρεθεί διαθήκη κατά το θάνατό του. Οι επιζώντες πλησιέστεροι εξ αίματος συγγενείς του είναι ο A, τέκνο θανούσης ανιψιάς του, και ο θείος του Θ (αδελφός της μητέρας του). Ζει επίσης και η σύζυγός του Σ , η οποία είχε εγκαταλείψει τον Κ από δεκαετίας και ζούσε με τον φίλο της.



Η περιουσία του Κ αποτελείτο από ένα διαμέρισμα, έναν αγρό, έναν κοινό λογαριασμό με τον Θ, και ένα αυτοκίνητο.



Λίγους μήνες μετά το θάνατο του Κ, ο Α χρησιμοποιώντας απατηλά μέσα, κατόρθωσε και έλαβε κληρονομητήριο , το οποίο τον κατονομάζει ως τον μόνο κληρονόμο του Κ. Στη συνέχεια πωλεί και μεταβιβάζει στον Χ τον αγρό, εγκαθίσταται δε ο ίδιος στο διαμέρισμα του Κ.


Ερωτάται:

Α. Ποιος ή ποιοί κληρονόμησαν τον Κ, σε τι ποσοστό, και τι δικαιώματα απέκτησαν στα αντικείμενα της κληρονομίας;

Β. Ποιος ή ποιοι μπορούν να στραφούν κατά του Α ή του Χ, με ποια αγωγή και τι θα μπορούσαν να ζητήσουν από τον καθένα;

Γ. Αν υποτεθεί ότι με διαθήκη του ο Κ εγκατέστησε μοναδικό κληρονόμο του το ελληνικό δημόσιο, πλησιέστεροι δε επιζώντες εξ αίματος συγγενείς του είναι τα πρόσωπα που αναφέρονται στο κείμενο (Α, Θ), καθώς επίσης και η μητέρα του Μ, ζει δε και η σύζυγός του Σ, ερωτάται, ποιος ή ποιοι θα κληρονομήσουν τον Κ και σε τι ποσοστό ο καθένας;

2. Αποτελεί ή όχι περιορισμό στη νόμιμη μοίρα:

α) η εγκατάταση νόμιμου μεριδούχου ως καταπιστευματοδόχου, και

β) η εγκατάσταση νόμιμου μεριδούχου με το βάρος καταπιστεύματος;
Εξηγήστε.

3. Σε τι συνίσταται ο περιορισμός της ευθύνης του κληρονόμου με το ευεργέτημα της απογραφής; Αναλύστε το θέμα και αναφέρετε παραδείγματα.

Σημ.: Να γραφεί υποχρεωτικά το πρακτικό θέμα και από τα θεωρητικά το ένα. Οι λύσεις να είναι αιτιολογημένες. Επιτρέπεται η χρήση του ΑΚ.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σεπτέμβριος 2004:

Πρώτο Θέμα:


Η Σταμάτω και οι θυγατέρες της, Θεοδώρα και Θέκλα, εζήτησαν από το Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης και επέτυχαν την έκδοση κληρονομητηρίου, με το οποίο βεβαιώνεται ότι αυτές είναι οι μοναδικές κληρονόμοι του άνευ διαθήκης αποβιώσαντος Πολυκάρπου, συζύγου της Σταμάτως και πα¬τρός των δύο κοριτσιών. Η κληρονομιαία περιουσία περιλαμβάνει τραπεζικές καταθέσεις συνολικού ύψους 600.000 € και μία μονοκατοικία στη Σταυρούπο¬λη Θεσσαλονίκης αξίας 400.000 €. Κατά τη δεκαετία του 1980 ο Πολύκαρπος είχε δημιουργήσει σχέση με τη Μαρία, παντρεμένη τότε με τον κ. Κεραστά. Από τη σχέση του με τη Μαρία γεννήθηκε η Ερατώ, η οποία έχει νομίμως αναγνωρισθεί από τον Πολύκαρπο ως θυγατέρα του. Οταν η Ερατώ άρχισε να συνέρχεται από τη θλίψη της για το θάνατο του πολυαγαπημένου της πατέρα ζήτησε από τη Σταμάτω και τις κόρες της, να της δώσουν το μερίδιο που της αναλογούσε από την περιουσία του Πολυκάρπου. Αυτές της επέδειξαν το κληρονομητήριο που είχαν στα χέ¬ρια τους λέγοντας ότι είναι οι μοναδικές νόμιμοι κληρονόμοι του Πολυκάρπουπροσθέτοντας ότι άλλωστε είχαν ήδη εκποιήσει τη μονοκατοικία της Σταυρού¬πολης και μάλιστα στον κ. Κεραστά.


Ερωτήματα:

α) Έχει αποκτήσει η Ερατώ κάποιο κληρονομικό δικαίωμα στην περιουσία του πατέρα της και, αν ναι, σε τί ποσοστό;

β) Έγινε ο κ. Κεραστάς νόμιμος κύριος της μονοκατοικίας;

γ) Αν υποτεθεί ότι η Ερατώ έγινε κληρονόμος, ερωτάται ποιά ακριβώς αντικείμενα περιλαμβάνει το κληρονομικό της δικαίωμα και με ποιό τρόπο θα μπορούσε να εξαναγκάσει τη Σταμάτω και τις θυγατέρες της σε απόδοση με βάσητις διατάξεις του κληρονομικού δικαίου.

Δεύτερο Θέμα:

Αποποίηση κληρονομίας (έννοια, γενικά χαρακτηριστικά και προθεσμία με αναφορά σε περιπτωσιολογία κυρίως ως προς την έναρξη της προθεσμίας).

Τρίτο Θέμα:

Σχολάζουσα κληρονομία (έννοια και περιπτώσεις με συνοπτικές επεξηγήσεις).

ΠΡΟΣΟΧΗ! Απαντάτε υποχρεωτικά στα ερωτήματα του πρακτικού θέματος και επιλέγετε ένα από τα δύο θεωρητικά θέματα. Οι απαντήσεις σας πρέπει να είναι πλήρως αιτιολογημένες. Καλή Επιτυχία!

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Φεβρουάριος 2005:

Θεωρητικές Ερωτήσεις:

α) Ποιά είναι η έννοια της έκπτωσης από το κληρονομικό δικαίωμα: Ποιές Οι έννομες συνέπειε της έκπτωσης; Ποιά γεγονότα συνεπάγονται έκπτωση;

β) Ποιοί είναι οι περιορισμοί της νόμιμης μοίρας, κατά το άρθρο 1829 ΑΚ;

Πρακτικό Θέμα:

Ο Κ έχει μοναδικούς συγγενείς του τους υπερήλικες αδελφούς του Α και Β και δύο ανηψιούς του, τον Γ και τον Δ, γιούς της αδελφής του Ε, που έχει προαποβιώσει. Στη διαθήκη του ο Κ αναγράφει τα εξής:


"Εγκαθιστώ κληρονόμους μου τα ανήψια μου Γ και Δ. 0 Γ να πάρει τη διώροφη οικία στην Κάζα Αττικής, την οποία τον συμβουλεύω να μην την πουλήσει για δέκα τουλάχιστο χρόνια, αφού όπως μαθαίνω τα ακίνητα στην περιοχή αυτή θα αποκτήσουν μεγάλη αξία. Ο Δ να πάρει Το διαμέρισμα τη οδού Ιπποκράτους 300, Καθώς και το κτήμα μου στο χωριό. Άλλα περιουσιακά στοιχεία δεν έχω, εκτός από καταθέσεις 30.000 ευρώ, που να τα πάρει η οικιακή βοηθός μου Ζ."

Κατά το θάνατο του Κ, η περιουσία του έχει αυξηθεί (σε σχέση με το χρόνο σύνταξης της διαθήκης) έτσι ώστε η αξία των καταλειφθέντων στους Γ και Δ να αντιστοιχούν στα 2/3 της κληρονομίας. Θα πρέπει, ακόμη να σημειωθεί ότι ο Κ είχε καταπατήσει το κτήμα, του οποίου πραγματικός κύριος είναι ο Η.

Λίγο καιρό μετά το θάνατο του Κ, ο Γ, που αποδέχθηκε την κληρονομία και μετέγραψε τη συμβολαιογραφική αποδοχή πωλεί και μεταβιβάζει στον Υ , τη διώροφη οικία, ενώ και ο Δ , ύστερα από αποδοχή και μεταγραφή της, πωλεί και μεταβιβάζει με βάση κληρονομητήριο, το κτήμα στον καλόπιστο ΚΑ.

Ερωτήματα:

1. Ποιά Θα είναι η τύχη του υπολοίπου της κληρονομιαίας περιουσίας;

2. Τί είδους κληρονομικό δικαίωμα έχει η Ζ;

3. Είναι έγκυρη η εκποίηση της οικίας;

4. Απέκτησε κυριότητα στο κτήμα ο ΚΑ;

Να απαντηθεί η μία από τις δύο θεωρητικές ερωτήσεις και το Πρακτικό Θέμα. Η Θεωρητική ερώτηση βαθμολογείται με τρεις μονάδες, ενώ το Πρακτικό Θέμα με επτά. Επιτρέπεται η χρήση Αστικού Κώδικα.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

Φεβρουάριος 2005 (Β' Κλιμάκιο):

Πρακτικό
O K μεταφέρεται επειγόντως στις 10-1-2005 στο νοσοκομείο, όπου εγχειρίζεται αμέσως. Μόλις εγχειρίστηκε και ενώ δεν είχε συνέλθει εντελώς από την εγχείριση – πονούσε πολύ και αισθανόταν ζάλη -, γράφει ιδιοχείρως τη διαθήκη του, με την οποία αφήνει το μοναδικό περιουσιακό του στοιχείο, μια μονοκατοικία, στον ανηψιό του Α, τέκνο του αδελφού του Β. Στη διαθήκη έθεσε ως χρονολογία την 3-1-2005, καθώς και την υπογραφή του. Μια εβδομάδα μετά την εισαγωγή του στο νοσοκομείο ο Κ πέθανε λόγω μετεγχειριικής επιπλοκής. Κατά το θάνατο του Κ ζούσαν, εκτός από τους Α και Β, ο πατέρας του Π και η σύζυγός του Σ, τους οποίους ο Κ δεν μνημόνευσε στη διαθήκη του.


Ερωτάται:

Α. Μπορεί κάποιος από τους έχοντες έννομο συμφέρον να επικαλεστεί ακυρότητα της διαθήκης εξαιτίας της χρονολογίας που αυτή φέρει;

Β. Αν τα πιο πάνω περιστατικά αναφορικά με την εισαγωγή του Κ στο νοσοκομείο δεν είχαν λάβει χώρα, αλλά ο Κ πέθανε από ατύχημα, αφού είχε συντάξει την πιο πάνω διαθήκη, ερωτάται σε ποιον ή ποιους περιήλθε η κληρονομία του Κ, με ποια ιδιότητα και σε τι ποσοστό;

Γ. Ποια θα είναι η απάντηση στο ρώτημα β, αν ο Κ είχε δωρίσει στον Α οκτώ χρόνια πριν πεθάνει με δωρεά εν ζωή έναν αγρό αξίας κατά το χρόνο του θανάτου του 100.000 ευρώ, ενώ η αξία της οικίας ανερχόταν σε 300.000 ευρώ;

Θεωρία 1:

Εγκατάσταση κληρονόμου επί δήλου (έννοια, επιτρεπτό, ποια τα δήλα, ποιο το ποσοστό του εγκαταστάτου σε δήλο αν υπάρχουν πολλοί κληρονόμοι και αν αυτός δικαιούται να ζητήσει άλλο πράγμα αντί του δήλου)

Θεωρία 2:

Ποια η τύχη της κληρονομίας που άφησε κάποιος σε ίδρυμα που δεν είχε ιδρυθεί κατά το θάνατό του, καθώς και σε σωματείο που δεν είχε συσταθεί κατά το θάνατό του;

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΤΟ ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΚΑΙ ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ 2 ΘΕΩΡΙΕΣ.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σεπτέμβριος 2005 (Α' Σειρά: Α-Λ):

Θεωρητικές ερωτήσεις:

Α) Ποια είναι η καθοριστική διαφορά μεταξύ κληρονόμου και κληροδόχου και ποιες συνέπειες συνδέονται με αυτή;

Β) Ποιες είναι οι βασικές αρχές που διέπουν την ερμηνεία των διαθηκών;

Πρακτικό:

Όταν ο Α, άγαμος και χωρίς απογόνους, πεθαίνει, δημοσιεύεται ιδιόγραφη διαθήκη του, στην οποία αναφέρει τα εξής :


«Αφήνω, όλη μου την περιουσία, αποτελούμενη από καταθέσεις αξίας 100000 ευρώ, μετοχές τραπεζών αξίας 50000 ευρώ, το διαμέρισμά μου στην Αθήνα, το σπίτι μου στο χωριό, καθώς και το οικόπεδό μου στην παραλία του χωριού, στον αδελφικό μου φίλο Φ, χάρη στις ενέργειες του οποίου βρέθηκε μόσχευμα και έτσι κατέστη δυνατή η μεταμόσχευση νεφρού και κατ’επέκταση η επιβίωσή μου. Μετά το θάνατο του Φ, όλη μου η περιουσία να κληρονομηθεί από το ίδρυμα Χ, που συμπαρίσταται σε νεφροπαθείς».

Ο αδερφός του Α, ο Β, επισκέπτεται το δικηγόρο του και του θέτει τα εξής ερωτήματα:

Α) Μπορεί να ακυρωθεί η διαθήκη, αν αποδειχθεί ότι ουδέποτε ο Φ φρόντισε για να βρεθεί μόσχευμα;

Β) Αν ακυρωθεί η διαθήκη, θα κληρονομήσει αυτός τον αδερφό του;

Γ) Αν δεν ακυρωθεί, η διαθήκη και ανεξάρτητα από την κληρονομική διαδοχή, μπορεί να ασκήσει κατά του Φ αγωγή περί κλήρου, δεδομένου ότι το οικόπεδο στην παραλία του χωριού του ανήκει κατά κυριότητα, λόγω γονικής παροχής;

Να απαντηθεί η μία από τις δύο θεωρητικές ερωτήσεις και το πρακτικό θέμα

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σεπτέμβριος 2006:


Oι μοναδικοί συγγενείς του Κ, ο οποίος απεβίωσε τον Απρίλιο του 2006, είναι ο αδελφός του Α, κάτοικος Αμερικήςσύζυγος του Σ και ο 10ετης γιος του Γ ως μοναδικό τέκνο από τον γάμο που είχε τελέσει το 1994 με την Σ. Η περιουσία του Κ αποτελείται από την επιχείρηση που είχε εν ζωή, ακίνητα και καταθέσεις.



Κατά τον χρόνο θανάτου του,ο Κ, ήδη 70ετης, είχε ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις με αγοραστή για την πώληση όλων των μετοχών που ειχε στην επιχειρηση που λειτουργουσε. Η Σ για να μη χασει τον αγοραστη, λιγες μερες μετα το θανατο του Κ υπεβαλε αιτηση στο αρμοδιο δικαστηριο για την εκδοση κληρονομητηριου με αιτημα να αναγνωρισθει ως κληρονομος του Κ στην μεριδα που της αναλογει. Παραλληλα δρομολογησε και τις ενεργειες που απαιτουνται για την αναγνωριση του κληρονομικου δικαιωματος του γιου της. Τον ιουλιο 2006 ο Α,ερχομενος για διακοπες στην Ελλαδα,εμαθε οτι η Σ και ο Γ,νομοτυπως εκπροσωπουμενος απο την Σ, μεταβιβασε τις μετοχες στον αγοραστη. Ο Α ζήτησε από την Σ να ακυρωσει την μεταβιβαση,γιατι 60% των μετοχων ηταν δικες του και ο Κ τις κατειχε εικονικως για φορολογικους λογους. Οι ισχυρισμοί του Α είναι αληθεις. Η Σ αντιτείνει οτι η μεταβίβαση έγινε βάσει κληρονομητηρίου που πιστοποιεί τα κληρονομικά δικαιωματα αυτης και του Γ στο συνολο της περιουσιας του Κ.



Ερωτάται:

α) Εχει κληρονομικο δικαιωμα στην περιουσια του Κ η συζυγος του Σ και αν ναι απο ποτε, βασει ποιων διαταξεων, σε τι ποσοστο και με ποια διαδικασια μπορει να αναγνωρισθει το κληρονομικο της δικαιωμα;

β) Ομοιως για Γ;

γ) Ειναι εγκυρη η μεταβιβαση των μετοχων κατ'εφαρμογη διαταξεων του κληρονομικου δικαιου;

δ) Αλλαζει η απαντηση σας στο α κ β ερωτημα αν τον ιουλιο του 1986 ο Α εμφανισει ιδιογραφη διαθηκη συνταχθεισα νομοτυπως το 1985,βασει της οποιας τον οριζε ως μοναδικο κληρονομο;

ε) Αν υποτεθει οτι η Σ μετα την υποβολη αιτησεως για εκδοση κληρονομητηριου,διαπιστωσει οτι ειναι καταχρεη η περιουσια του Κ, μπορει να την αποποιηθει;

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ιούλιος 2007:

1. Πρακτικό Θέμα:


Το έτος 1996 ο Κ, προσβληθείς από βαριά ασθένεια και πιστεύοντας ότι επέρχεται ο θάνατος του, ζήτησε τη σύνταξη "συμβολαιογραφικής διαθήκης" για τη διανομή της ακόλουθης περιουσίας του : α) αγρόκτημα με σπίτι στο Άργος αξίας 500.000 ευρώ, β) διαμέρισμα στην οδό Τσιμισκή στη Θεσσαλονίκη αξίας 200.000 ε, γ) καταθέσεις στην Εθνική Τράπεζα ύψους 1.400.000 ευρώ, δ) καταθέσεις σε ελβετική Τράπεζα ύψους 1.400.000 ευρώ. Οι αξίες αυτές αντιστοιχούν στο καθαρό ενεργητικό της κληρονομίας μετ' αφαίρεση όλων των χρεών της.



Στις 15/11/1996 προσήλθε στο σπίτι του Κ ο γνωστός του συμβολαιογράφος Σ μαζί με τον δικηγόρο του Κ και με μία συνάδελφό του συμβολαιογράφο και, καθ' υπαγόρευσιν του Κ, συνέταξε την ακόλουθη διαθήκη:



"Ορίζω τη σύζυγό μου Σπυριδούλα γενικό κληρονόμο σ' όλη την περιουσία μου που θα υπάρχει κατά το θάνατό μου με δύο περιορισμούς. Μόλις η κόρη μου Κωνσταντίνα γίνει 25 ετών, η σύζυγός μου να καταθέσει όλα τα χρήματα που θα υπάρχουν στην ελβετική τράπεζα σε λογαριασμό με μοναδικό δικαιούχο την Κωνσταντίνα. Το διαμέρισμά μου στη Θεσσαλονίκη το αφήνω στο γιο μου το Γρηγόρη. Ο Γρηγόρης δεν παίρνει τίποτε άλλο διότι εδαπάνησα 200.000 ευρώ για τις σπουδές του στη Γερμανία και στην Αμερική."


Τελικώς, ο Κ θεραπεύθηκε από τη βαριά ασθένεια και συνέχισε με επιτυχία την επαγγελματική του δραστηριότητα. Στη 10ετία που ακολούθησε απέκτησε ένα κτίριο στο κέντρο των Αθηνών αξίας 2.200.000 ε, ενώ οι καταθέσεις του στην ελβετική τράπεζα αυξήθηκαν κατά 1.000.000 ευρώ. Η αξία των υπόλοιπων περιουσιακών στοχείων παρέμεινε ως αναφέρεται.



Το Μαϊο 2007 ο Κ απεβίωσε σε τροχαίο ατύχημα που που συνέβη στο δρόμο προς τα Ιωάννινα, όπου σπούδαζε η 23χρονη στο μεταξύ Κωνσταντίνα. Στα προσωπικά αντικείμενα του Κ βρέθηκε, μεταξύ άλλων, ανυπόγραφο δικο του χειρόγραφο σημείωμα με ημερομηνία 10/11/2006 και με το ακόλουθο περιεχόμενο:



"Η σύζυγός μου Σπυριδούλα να πάρει μόνο το σπίτι στο Άργος και ένα ποσό από την Εθνική για να μπορεί ισόβια να καλύπτει τα έξοδά της με την υποστήριξη και των παιδιών".

Μόλις γνωστοποιήθηκε το περιεχόμενο της από 15/11/2006 διαθήκης η Κωνσταντίνα αποδέχθηκε με χαρά το περιεχόμενό της, ενώ ο Γρηγόρης θεωρεί ότι αδικήθηκε και ρωτάει το δικηγόρο του, αν μπορει να αξιώσει μεγαλύτερη συμμετοχή στην περιουσία του Κ.

Ερωτάται:

1) Ποιούς τυπικούς ή διαδικαστικούς όρους πρέπει να πληροί η από 15/11/1996 διαθήκη, ώστε να είναι έγκυρη κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα;

2) Επηρεάζεται η ισχύς της από 15/11/1996 διαθληκης το από 10/11/1006 σημείωμα;

3) Αν υποτεθεί ότι η από 15/11/2006 διαθήκη είναι και παραμένει έγκυρη:

α) Τι είδους και ποια κληρονομικά δικαιώματα αποκτά η Σπυριδούλα με βάση αυτή τη διαθήκη;

β) Τι είδους και ποια κληρονομικά δικαιώματα αποκτούν η Κωνσταντίνα και ο Γρηγόρης με βάση την ίδια διαθήκη και πώς ακριβώς υπολογίζονται τα εν λόγω κληρονομικά δικαιώματα;


2. Θεωρητικά Θέματα:

α) Η έννοια, οι προϋποθέσεις και οι συνέπειες της αγωγής μέμψης άστοργης δωρεάς;

β) Σε ποιες διατάξεις και με ποιο τρόπο αντιμετωπίζει ο ΑΚ τις συνέπειες της ασκήσεως αγωγής διαζυγίου στην εξ αδιαθέτου και στην εκ διαθήκης διαδοχή; Πώς εφαρμόζονται οι διατάξεις αυτές σε περίπτωση υποβολής αίτησης για την έκδοση συναινετικού διαζυγίο;

Το πρακτικό υποχρεωτικό και μία από τις δύο θεωρίες.

------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ιούλιος 2007 (Β' Κλιμάκιο):

Θεωρητικά Ζητήματα:

Α) Χαρακτηριστικά γνωρίσματα διαθηκών

Β) Μέμψη άστοργης δωρεάς

Πρακτικό:


Ο Κ κατα το χρονο του θανατου του (1η Απριλιου 2006) ειχε στην κυριοτητα του ενα διαμερισμα στο Παγκρατι και μια μονοκατοικια στο Π. Φαληρο και εν ζωη στενους συγγενεις το γιο του Χ εγγαμο, και την αδερφη του Α η οποια κατοικια στο διαμερισμα του Κ στο Παγκρατι.



Κατα το χρονο του θανατου του Κ δεν ανευρισκεται διαθηκη. Ο γιος του Κ, Χ , φοβουμενος οτι η κληρονομια του πατερα του εχει χρεη αποποιειται την κληρονομια την 2α Μαιου 2006. Τον Ιουνιο του 2006 γεννιεται η κορη του Χ, Θ.



Ερωτάται:

α) ποιος κληρονομει τον Κ;

β) αν κατα το χρονο θανατου του ο Κ δεν ειχε κανεναν χρεος παιζει αυτο ρολο για το κύρος της αποποιησης εκ μερους του Χ;

γ) τον Ιανουαριο του 2007 ο φιλος του Κ ,Φ, δημοσιευει ιδιόγραφη διαθηκη του Κ με το ακολουθο περιεχομενο:


"Αφηνω ολοκληρη την περιουσια μου στο γιο μου Χ επιθυμω ομως στο διαμερισμα στο οποιο διαμενει η αδερφη μου Α στο Παγκρατι να συνεχισει να διαμενει η νατο εκμεταλλευεται μεχρι το χρονο του θανατου της".  
Ακολουθει η ημερομηνια και η υπογραφη του Κ.

Πώς διαμορφωνονται οι κληρονομικες σχεσει του Κ ενοψει αυτης της διαθηκης;

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σεπτέμβριος 2007 - Σειρά Β


Τον Ιανουάριο του έτους 2007 ο Κ συντάσσει ιδιόγραφη διαθήκη με το εξής περιεχόμενο: Στη σύζυγό μου Σ αφήνω την επικαρπία του διαμερίσματός μου ,ενώ στον αδελφό μου Α αφήνω την ψιλή κυριότητα του διαμερίσματός μου”.



Τον Απρίλιο του ίδιου έτους ο Κ κερδίζει το λαχείο και με τα χρήματα που εισπράττει αγοράζει από το Χρηματιστήριο 3000 μετοχές.



Κατά το χρόνο του θανάτου του, τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, ο Κ έχει στην κυριότητά του μόνο το διαμέρισμα και τις μετοχές και εν ζωή συγγενείς τον Α και τον γιο του Γ, με τον οποίο οι σχέσεις του Κ είχαν “ψυχρανθεί” από τότε που ο Γ εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο όπου ζει μόνιμα. Επίσης, κατά το χρόνο του θανάτου του Κ ζει η Σ.

Ερωτάται:
(α) Ποια τα κληρονομικά δικαιώματα του Γ;
(β) Ποια τα κληρονομικά δικαιώματα των Σ και Α;


------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Φεβρουάριος 2008 (Β' Κλιμάκιο):

ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ:

Τον Ιανουαριο του ετους 2000 ο Κ συντασσει εγκυρη ιδιογραφη διαθηκη με το εξης περιεχομενο :


" Αφηνω το συνολο της περιουσιας μου στον γιο μου Γ, ο οποιος να την δωσει στον πρωτοτοκο γιο του αμεσως μολις αυτος γεννηθει".

Τον Ιανουαριο του ετους 2005 γεννιεται ο Γ1, πρωτοτοκος γιος του Γ. Δυο μηνες αργοτερα σκοτωνεται ο Γ σε αυτοκινητιστικο ατυχημα. Λιγο μετα το θανατο του Γ αποβιωνει και ο Κ.

Κατα το χρονο θανατου του Κ η περιουσια του αποτελειται απο καταθεσεις σε τραπεζες και απο ενα διαμερισμα. Επισης ο κ εχει, κατα το χρονο θανατου του, χρεη απο την ασκηση ατομικης επιχειρησης.

Κατα το χρονο θανατου του ο Κ εχει μονους εν ζωη συγγενεις τον Γ1 και την Θ, κορη του Κ, η οποια ηταν ηδη εγγαμη και ειχε λαβει ως γονικη παροχη απο τον Κ, ενοψει του γαμου της, ενα διαμερισμα. Ο Κ ορισε, οταν εδωσε τη γονικη παροχη στην Θ, να καταλογιστει αυτη στη νομιμη μοιρα της Θ. Κατα το χρονο θανατου του Κ ζει η Μ, μητερα του Γ1, ενω δεν ζει η συζυγος του Κ.

Ερωταται:

1) Ποιοι θα κληρονομησουν τον κ και υπο ποιες προϋποθεσεις;

2) Ανεξαρτητα απο την απαντηση σας στο προηγουμενο ερωτημα, ποια θα ηταν η αξια της νομιμης μοιρας της Θ, αν το καθαρο ενεργητικο της κληρονομιας κατα το χρονο θανατου του Κ ηταν 100.000€ και η αξια του διαμερισματος, οταν εγινε η γονικη παροχη του Κ προς τη Θ, ηταν 20.000€;

Θεωρητικα Ζητηματα:

α) Τι γνωριζετε για τις κληρονομικες συμβασεις;

β) Ποιες οι ομοιοτητες και ποιες οι διαφορες μεταξυ της αποδοχης με το ευεργετημα της απογραφης και της δικαστικης εκκαθαρισης της κληρονομιας;

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σεπτέμβριος 2008 (Κλιμάκιο Μ-Ω):

ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ:

Ο Κ τελων εν διαστασει με τη συζυγο του Σοφια απο τετραετιας και μετα απο ασκηση αγωγης διαζυγιου εναντιον της για το λογο αυτο, συνεταξε νομιμως την απο 1.2.2004 μυστικη διαθηκη, το περιεχομενο της οποιας εχει ως εξης :


"Επιθυμω να περιελθουν στα τεκνα μου Νικολαοκαι Αναστασιο απο κοινου και εξ αδιαιρετου οι μονο κατοικια μου στο Χαλανδρι Αττικης και η εξοχικη κατοικια μου στην πολη της Χιου".

Την 1.2.2007 Ο Κ ανελαβε τη μυστικη διαθηκη απο τον Συμβολαιογραφο και την 1.3.2007 συνεταξε νομιμως ιδιογραφη διαθηκη, το περιεχομενο της οποιας ειχε ως εξης :


"Επιθυμώ να περιελθει στα τεκνα μου απο το γαμο μου με τη Σοφια, Νικολαο και Αναστασιο, απο κοινου και εξ αδιαιρετου η μονο κατοικια μου στο Χαλανδρι Αττικης. Ηεξοχικη κατοικια μου στην πολη της Χιο επιθυμω να περιελθει στο νεογεννητο τεκνο μου, Ιωαννη, καρπο της πενταετους σχεσης μου με τη Μαρια, το οποιο αναγνωριζω με την παρουσα ως τεκνο μου. Η εξοχικη κατοικια μου θα περιελθει στον Ιωαννη, μονο υπο τον ορο οτι αυτος δε θα συναψει ποτε γαμο".

Κατα το θανατο του Κ σε ηλικα 65 ετων την 10.12.2007 ο γαμος του με τη Σοφια δεν ειχε ακομη λυθει με αμετακλητη δικαστικη αποφαση, ενω μοναδικοι συγγενεις του Κ ηταν τα ανωτερω τεκνα του και μοναδικη περιουσια του τα αναφερομενα στις διαθηκεσ του δυο ακινητα.

Ερωταται:

α) Ποιοι και πως κληρονομουν τον Κ;

β) Ποια σημασια εχει για τα δικαιωματα του Ιωαννη η φραση της απο 1.3.2007 ιδιογραφης διαθηκης "η εξοχικη μου κατοικια θα περιελθει στον Ιωαννη, μονο υπο τον ορο οτι αυτος δε θα συναψει ποτε γαμο";

γ) Αν στην απο 1.3.2007 ιδιόγραφη διαθηκη του Κ ειχε προστεθει ο ακολουθος ορος: " Τελος, επιθυμω η προσωπικη μου συλλογη χαρακτικων της Χιου να περιελθει στο Ιδρυμα Ναυτικων Μελετων της γεννετειρας μου Χιου", ποιο δικαιωμα αποκτα το ιδρυμα και πως μπορει να περιελθει η συλλογη στην κυριοτητα του; η ασκηση των δικαιωματων του ιδρυματος υποκειται σε καποια προθεσμια;


ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ:

α) Περι κληρου αγωγη και ευθυνη του νομεα της κληρονομιας.

β) Η ερμηνεια της διαθηκης συμφωνα με την εικαζομενη βουληση του διαθετη.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Φεβρουάριος 2009 (Α' Κλιμάκιο):

Πρακτικό Ζήτημα:

O K,ως προς τον οποίο στις 30/06/2008 υποβλήθηκε αίτηση για την υποβολή του σε πλήρη στερητική δικαστική συμπαράσταση,συνέταξε εξολοκλήρου με το χέρι του και υπέγραψε διαθήκη στις 14/09/2008 και αποβίωσε στις 23/12/2008 πριν εκδοθεί η απόφαση σχετικά με την αίτηση υποβολής του σε δικαστική συμπαράσταση. Η διαθήκη του Κ είχε το εξής περιεχόμενο:


"Αθήνα, 2008,σήμερα που γιορτάζουμε την Υψωση του Τιμίου Σταυρού,αφήνω στο μοναστήρι του Σταυρού της ιδιαίτερης πατρίδας μου, Λήμνου, όλη μου την περιουσία.
Αφήνω στους φτωχούς του χωριού μου 10.000 ευρώ. Αφήνω στη γυναίκα μου, Σ, την επικαρπία του διαμερισματός μου στην Αθήνα για να μένει σε αυτό όσο ζει."

Εκτός από τη Σ κατά τον χρόνο του θανάτου του Κ ζουν επίσης η Θ, κόρη του Κ, και ο Α,  αδελφός του Κ, οι οποίοι είναι οι μόνοι εν ζωή συγγενείς του Κ. Η κληρονομιά του Κ περιλαμβάνει καταθέσεις σε τράπεζες συνολικής αξίας 300.000, το διαμέρισμα στην Αθήνα αλλά και χρέη 100.000 ευρώ.

Ερωτάται:

- Είναι έγκυρη η διαθήκη του Κ;

- Τι δικαιώματα έχουν οι Σ, Θ και Α;

- Ανεξάρτητα απο την απάντηση στο πρώτο ερώτημα,είναι έγκυρη η διάταξη υπέρ των πτωχών; Ποιοί ωφελούνται από αυτή τη διάταξη; Τι είδους δικαίωμα αποκτούν και έναντι ποιών προσώπων μπορούν να τα ασκήσουν;

- Ποιοί ευθύνονται για τα χρέη της κληρονομίας και με ποιούς τρόπους μπορούν να προστατευθούν έναντι των δανειστών της κληρονομίας;

ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ:

Α. Η συγγνώμη στο κληρονομικό δίκαιο.

Β. Οι αξιώσεις δαπανών του νομέα κληρονομιάς.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Φεβρουάριος 2009 (Β’ Κλιμάκιο):

Θεωρία:

α) Η σημασια του τεκμηριου που παραγει το κληρονομητηριο

β) Νεμηση ανιοντος και προυποθεσεις εγκυροτητας

Πρακτικο:

Την 1.10.2006 απεβιωσε ο Κ ο οποιος κατελιπε ως εγγυτερους συγγενεις του τη συζυγο του Σ, την κορη του Α και το γιο του απο προγενεστερο γαμο του με τη Φ, Γ. Η κληρονομιαια περιουσια του Κ αποτελειτο απο ενα διαμερισμα στην Αθηνα, που χρησιμοποιουσε ως ιατρειο,αξιας κατα το χρονο θανατου του 100.000 ευρω και μια εξοχικη κατοικια στο Αργος αξιας 200.000, καθως και απο τον ιατρικο εξοπλισμο του ιατρειου του, αξιας 20000. Ο Κ αφησε διαθηκη που εγραψε ιδιοχειρως με το ακολουθο περιεχομενο


"Πρωτοχρονια 2000. Γενικους κληρονομους μου οριζω την συζυγο μου Σ
και την κορη μου Α ενω στο γιο μου Γ που ειναι διαπρεπης γιατρος εγκατεστημενος εδω και δεκαετιες στη Γερμανια με υψηλα εισοδηματα,θελω να περιελθει κυριως για συναισθηματικους λογους ο ιατρικος εξοπλισμος του ιατρειου μου ωστε να με θυμαται. Με αγαπη ο συζυγος και πατερας σας."

 Η διαθηκη δημοσιευθηκε την 1.12.2006 και ο Γ εμαθε το περιεχομενο της την 1.1.2009.

Ερωτηματα:

α) Ειναι εγκυρη η διαθηκη;

β) Αν ηθελε υποτεθει οτι ο Γ λογω προσωπικης αξιοπρεπειας ποτε δεν ειχε γνωστοποιησει στον πατερα του οτι ηταν ενας μισθοσυντηρητος γιατρος με πενιχρα εισοδηματα και χωρις
ακινητη περιουσια, εχει δικαιωμα να ζητησει σημερα την ακυρωση της διαθηκης;

γ) Τι ειδους δικαιωματα αποκτουν οι Σ, Α και Γ με βαση την ως ανω διαθηκη και πως διαμορφωνεται τελικα η κληρονομικη διαδοχη του Κ; Να γραψετε τα μεριδια των κληρονομων.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σεπτέμβριος 2009:

O K απεβίωσε την 1.10.2008, έχοντας συντάξει προηγουμένως ιδιοχείρως την ακόλουθη διαθήκη:


 «Η διαθήκη μου. Σήμερα, 1.9.2004, επιθυμώντας να αποδοκιμάσω την ατιμωτική συμπεριφορά του υιού μου Γ, ο οποίος συνήπτε συμβόλαια θανάτου, καταδικάστηκε ως μέλος της σπείρας «Εταιρεία Δολοφόνων» και εκτίει την ποινή του στις φυλακές Κορυδαλλού, τον αποκληρώνω από κάθε περιουσιακό στοιχείο μου που θα βρεθεί κατά το χρόνο του θανάτου μου. Η περιουσία μου, κινητή και ακίνητη επιθυμώ να περιέλθει καθ’ ολοκληρίαν στη σύζυγό μου Σ. Ο διαθέτης Κ (υπογραφή)».

 Κατά το χρόνο του θανάτου του, οι εγγύτεροι συγγενείς του Κ ήταν η σύζυγός του Σ, ο Γ και τα ανήλικα τέκνα του Γ, Γ1 και Γ2, ενώ τα μοναδικά περιουσιακά του στοιχεία ήταν μία εξοχική κατοικία στην Ανάβυσσο αξίας 100.000 ευρώ και τραπεζικές καταθέσεις αποκλειστικά στο όνομά του στην Εθνική Τράπεζα ύψους 300.000 ευρώ.

Ερωτάται:

Α. Ποιοι κληρονομούν τον Κ και κατά ποια ποσοστά;

Β1. Υποθέσατε ότι ο Γ ήταν άτεκνος και είχε ήδη αποβιώσει όταν ο Κ συνέτασσε τη διαθήκη του, η οποία αυτή τη φορά έχει το ακόλουθο περιεχόμενο: «Η διαθήκη μου. Σήμερα, 1. 9.2004, αφήνω όλη την κινητή και ακίνητη περιουσία μου στη σύζυγό μου Σ. Τις καταθέσεις μου στην Εθνική Τράπεζα τις αφήνω επίσης στη Σ, με την υποχρέωση μετά την ενηλικίωση των ανεψιών μου, Α1 και Α2, τέκνων της αδελφής μου, να περάσουν σε αυτούς. Η Σ θα έχει μόνο δικαίωμα να εισπράττει τους τόκους έως την ενηλικίωσή τους. Ο διαθέτης Κ (υπογραφή)». Πώς θα διαμορφωνόταν η κληρονομική διαδοχή του Κ, αν αυτός είχε κατά τον χρόνο του θανάτου του τα ίδια ως άνω περιουσιακά στοιχεία;

Β2. Αν κατά την ενηλικίωση των Α1 και Α2, αυτοί διαπιστώσουν ότι η Σ αφαίρεσε στο παρελθόν από το κεφάλαιο των καταθέσεων του Κ στην Εθνική Τράπεζα 200.000 ευρώ και ότι με το πόσό αυτό αγόρασε στο όνομά της οικόπεδο στη Νέα Μάκρη Αττικής και ότι επιπλέον αυτή αρνείται να τους αποδώσει το υπόλοιπο κεφάλαιο των 100.000 ευρώ, έχουν οι Α1 και Α2 και, αν ναι, ποια δικαιώματα κατά της Σ και υπό ποιες προϋποθέσεις;

Γ. Υποθέσατε ότι ο Κ είχε συντάξει διαθήκη με την οποία εγκαθιστούσε κληρονόμους του σε όλη την κινητή και ακίνητη περιουσία του τους ανεψιούς του, Α1 και Α2, πριν αν συνάψει τον γάμο του με τη Σ, πέθανε δε άτεκνος και χωρίς να έχει προηγουμένως ανακαλέσει την ως άνω διαθήκη του. Κατά το χρόνο του θανάτου του η κληρονομία του Κ περιελάμβανε τα ίδια ως άνω περιουσιακά στοιχεία. Ποια είναι τα δικαιώματα της Σ επί της κληρονομίας του Κ;

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Φεβρουάριος 2010 (Α' Κλιμάκιο):

Το βράδυ των εβδομηκοστών γενεθλίων του ο Κ πήρε ένα φύλλο χαρτί και έγραψε το ακόλουθο κείμενο:


"Σήμερα στην Αθήνα, ημέρα των εβδομηκοστών γενεθλίων μου αισθάνθηκα την ανάγκη να καταγράψω τη διάθεση των περιουσιακών μου στοιχείων όταν πεθάνω ως εξής:
Μοναδική κληρονόμος μου στην μονοκατοικία που μένουμε στο Χαλάνδρι και στο κτήμα μου στη Ναύπακτο θα είναι η σύζυγός μου, η οποία δέκα χρόνια μετά το θάνατό μου θα πρέπει να δώσει την κυριότητα του κτήματος στο γιό μου.
Τα μετρητά που έχω στον τραπεζικό λογαριασμό μου στην τράπεζα Α θα περιέλθουν στο γιο μου.
Στη φίλη μου Νεφέλη αφήνω τη γκαρσονιέρα μου στα Ανάκτορα.
Υπογραφή Κ."

Κατά το θάνατο του Κ, πέντε χρόνια αργότερα, η αξία της μονοκατοικίας του εκτιμάται ότι είναι 800.000€, η αξία του κτήματος 800.000€ και η αξία της γκαρσονιέρας 150.000€, ενώ το υπόλοιπο του λογαριασμού του στην τράπεζα Α ήταν 1.200.000€.

Επιπλέον ο Κ είχε ένα καινούριο πολυτελές αυτοκίνητο αξίας 50.000€ και έναν κοινό τραπεζικό λογαριασμό στην τράπεζα Β με το συνέταιρο και φίλο του Φ.

Ερωτήσεις:

1. Είναι έγκυρη τυπικά η διαθήκη του Κ;

2.α. Περιλαμβάνονται στην κληρονομιά του Κ ο κοινός τραπεζικός λογαριασμός του με τον Φ και το αυτοκίνητο;

2.β. Τι είδους κληρονομικά δικαιμώματα αποκτούν τα πρόσωπα που μνημονεύονται στη διαθήκη, αν υποτεθεί ότι είναι έγκυρη, και με ποια ενδεχομένως διαδικασία αποκτούν κυριότητα στα αντικείμενα της κληρονομίας;

3. Αν η σύζυγος του Κ με παρέλευση 10ετίας από το θάνατό του θεωρεί ότι αυτή είναι η μοναδική νόμιμη κληρονόμος και του κτήματος, έχει κάποια αξίωση ο γιος της;

4. Αν υποτεθεί ότι το αυτοκίνητο ανήκει στον Τ, που το είχε εκμισθώσει στον Κ, και οι κληρονόμοι του τελευταίου το θεωρούν δικό τους, μπορεί ο Τ να ζητήσει την απόδοση του αυτοκινήτου και, αν ναι, από ποιον και με βάση ποιες διατάξεις;

5. Αν υποτεθεί ότι ο Κ ήδη δυο χρόνια πριν το θάνατό του ζούσε χωριστά από τη σύζυγό του και, κατά το χρόνο του θανάτου του, είχε ήδη ολοκληρωθεί η δεύτερη συζήτηση για την έκδοση συναινετικού διαζυγίου από το αρμόδιο δικαστήριο, αλλάζει κάτι στις απαντήσεις του υπ' αρ. 2 ερωτήματος.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Φεβρουάριος 2010 (Β' Κλιμάκιο):

Ο Δ συνέταξε έγκυρη ιδιόγραφη διαθηκη με το εξης περιεχομενο:


“Όλη μου η περιουσια να περιελθει στην κορη μου Κ. Στον υιο μου Γ να καταλογιστουν οι εν ζωη δωρεες μου προς αυτον για την ολοκληρωση των σπουδων του συνολικου ποσου 100.000 ευρω”.

Έξι μηνες πριν το θανατο του ο Δ συνεταξε νεοτερη εγκυρη ιδιογραφη διαθηκη με το εξής περιεχόμενο:


“Η ιερά μονη Μ της ιδιαιτερης πατριδας μου να αποκτησει επ'ονοματι μου καταθεση στην τραπεζα Τ ποσου 8.000 ευρω”.

Κατα το χρονο του θανατου του Δ ειχε μονους πλησιεστερους συγγενεις την Κ και τον Γ, η συζυγος του ειχε προαποβιωσει και το συνολο της περιουσιας του (συμπεριλαμβανομενης της αναφερομενης στη διαθηκη του Δ καταθεσης ποσου 8.000 ευρω) ανερχοταν σε 500.000 ευρω.

Ερωτάται:

1. Κληρονομει ο Γ; Εαν ναι, σε ποιο ποσοστο επι της κληρονομιας ανερχεται το κληρονομικο του μεριδιο;

2. Τι δικαιωμα αποκτα η Μ; Πως μπορει να το ασκησει;

3. Σε ποιο ποσο ανερχεται το κληρονομικο μεριδιο της Κ;

4. Εαν η Κ εισπραξει την αναφερομενη στη διαθηκη του Δ καταθεση ποσου 8.000 ευρω, μπορει η Μ να ασκησει την περι κληρου αγωγη;

5. Ο Δ ενα μηνα πριν πεθανει συντασσει ενωπιον συμβολαιογραφου και τριων μαρτυρων δημοσια διαθηκη με το ακολουθο περιεχόμενο: “Με την παρουσα διαθηκη μου ανακαλω καθε προγενεστερη διαθηκη μου”. Στη διαθηκη βεβαιωνεται απο τον συμβολαιογραφο οτι αυτη συνταχθηκε παρουσια του Δ, τριων μαρτυρων και της γραμματεως του συμβολαιογραφου. Πώς κληρονομειται ο Δ;

--------------------------------------------------------------------------------------------------

Σεπτέμβριος 2010 (Α' Κλιμάκιο):

Ο Κ πεθαινει το 2000 χωρις να βρεθει διαθηκη του. Η κληρονομια του περιερχεται στη συζυγο του Σ (μονη εξ αδιαθετου κληρονομος) με την οποια ο Κ ειχε ελθει το 1997 σε δευτερο γαμο. Η Σ το 2003 πουλα μεταβιβαζει και παραδιδει στον Α με τιμημα 200.000 ευρω το οικοπεδο α της κληρονομιας. Το 2009 ανακαλυπτεται τυχαια ιδιογραφη διαθηκη του Κ (με ημερομηνια και υπογραφη ) , που ειχε συνταχθει το 1995 , τοτε που ζουσε η πρωην συζυγος του ,η Ψ. Στη διαθηκη οριζονται τα εξης:


"Αφήνω τα ακίνητά μου στη γυναίκα μου Ψ και τα κινητα στον φιλο Φ , απο τα ακινητα μου το οικοπεδο μου α το αφηνο στον φιλο μου Ε. Αποκληρωνω οποιον προσβαλλει την διαθηκη μου για οποιοδηποτε λογο". 

Κατα τον θανατο του Κ τα ακινητα εχουν αξια 600.000 ευρω (το οικοπεδο α 70.000 ευρω) και τα κινητα εχουν αξια 400.000 ευρω.

1. Ειναι εγκυρη η διαθηκη του Κ;

2. Εχει κανενα δικαιωμα στο οικοπεδο α ο Ε;

3. Αν υποθεσουμε οτι ο Ε εχει κληρονομικο δικαιωμα στο οικοπεδο α δικαιουται να στραφει κατα του Α και με ποια αγωγη;

4. Αν υποτεθει οτι πριν την πωληση του οικοπεδου α η Σ ειχε προμηθευτει κληρονομητηριο, στο οποιο αναφεροταν ως η μοναδικη κληρονομς του Κ, διαφοροποιειται η απαντηση στο 3 ερωτημα;


------------------------------------------------------------------------------------------------------

Φεβρουάριος 2011 (Α’ Κλιμάκιο):

ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

Η Γ απεβίωσε στις 24-5-2009 στην Αθήνα, έχοντας προηγουμένως καταθέσει στη συμβολαιογράφο Σ ιδιόχειρη διαθήκη της προς φύλαξη με το ακόλουθο περιεχόμενο:


''Η υπογράφουσα Γ με ήρεμη τη συνείδηση μου συντάσσω σήμερα 31-10-2000 στην Αθήνα την ιδιόγραφη διαθήκη μου. Γενική κληρονόμο σε όλα τα περιουσιακά μου στοιχεία (κινητά, ακίνητα, καταθέσεις στην τράπεζα Τ) εγκαθιστώ την εξαδέλφη μου Ψ και υποκατάστατη αυτής την καλή μου φίλη Φ. Στην Ψ αφήνω επίσης την επικαρπία του διαμερίσματος μου του 4ου ορόφου που βρίσκεται στην οδό κυψέλης 68 στην Αθήνα, με την υποχρέωση να τελεί τα θρησκευτικά καθήκοντα για την ανάπαυση της ψυχής μου και να φροντίζει για τη συντήρηση των σκυλιών μου ενώ την ψιλή κυριότητα του διαμερίσματος αυτού αφήνω στο φιλανθρωπικό σωματείο ''σκέπη προνοίας'', του οποίου είμαι μέλος και αν αυτό διαλυθεί για οποιοδήποτε λόγο μετά το θάνατο μου, επιθυμώ η ψιλή κυριότητα να περιέλθει στο ''Ίδρυμα σπαστικών παιδιών του ναού Πεντέλης''. Αφήνω επίσης ως κληροδότημα στην αδελφή μου Χ 6.000 ευρώ και στα παιδιά της Χ1 ,Χ2 και Χ3 1.000 ευρώ στο καθένα, τίποτε άλλο. έχουν πάρει την πατρική μου περιουσία στο χωριό και δεν είχαν ποτέ καλή συμπεριφορά. Η διαθέτης Γ (υπογραφή).

Ερωτάται:

α) Χαρακτηρίστε και αναλύστε τα δικαιώματα που αποκτούν τα αναφερόμενα στη διαθήκη πρόσωπα (φυσικά και νομικά) με βάση τις διατάξεις της.

β) Σε περίπτωση που η Ψ δεν τελεί ετήσιο μνημόσυνο για τη Γ μπορεί να εξαναγκαστεί σε αυτό και από ποιον;

γ) Αν υποτεθεί ότι η Ψ αποποιήθηκε την κληρονομία ενώπιων του αρμοδίου γραμματέα του δικαστηρίου κληρονομίας την 30-7-2009 και μάλιστα πριν ακόμη δημοσιευτεί η διαθήκη, ενώ την 30-6-2009 απεβίωσε η αδιάθετη Φ, αφήνοντας ως μοναδικούς εγγύτερους συγγενείς της τα τέκνα της Φ1 και Φ2, ποιος κληρονομεί την Γ;

δ) Αν υποτεθεί ότι η Γ ένα χρόνο πριν τη σύνταξη της ως άνω διαθήκης υπέστη βαρύτατο εγκεφαλικό επεισόδιο που προξένησε σε αυτήν ανεπανόρθωτες βλάβες του νευρολογικού της συστήματος και έκπτωση των νοητικών της λειτουργιών, ποιος κληρονομεί την Γ;

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Φεβρουάριος 2011 (Β' Σειρά):

Ο Δ αφήνει με διαθήκη στο μοναχογιό του Γ όλη την περιουσία του, που αποτελείται από ένα διαμέρισμα, ένα οικόπεδο, έναν αγρό, μια συλλογή πινάκων γνωστών Ελλήνων ζωγράφων και ένα μεγάλο αριθμό ανώνυμων μετοχών οικονομικά εύρωστης ανώνυμης εταιρίας. Με την ίδια διαθήκη ορίζει επίσης ο Δ:


α) να περιέλθει η συλλογή των πινάκων στην πινακοθήκη Π, 
β) να πουλήσει ο Γ το 1/4 των μετοχών και να δώσει το τίμημα στο ίδρυμα Ι και 
γ) να έχει η σύζυγος του Σ το αποκλειστικό δικαίωμα να μένει όσο ζει στο διαμέρισμα που περιλαμβάνεται στην κληρονομική περιουσία

Ερωτάται:

1. Τι δικαιώματα (κληρονομικού δικαίου, εμπράγματα, ενοχικά, φυσικές εξουσίες ) αποκτούν οι Γ, Σ, Π και Ι, πώς και από πότε;

2. Αν ο Γ αρνηθεί να πουλήσει τις μετοχές και να δώσει το τίμημα στο ίδρυμα Ι, μπορεί το τελευταίο να στραφεί εναντίον του με την περί κλήρου αγωγή;

3. Αν ο Γ αρνηθεί να παραδώσει τους πίνακες στην Π, με ποιές αγωγές μπορεί αυτή να στραφεί εναντίον του;

4. Αν υποτεθεί ότι ο Γ είχε προμηθευτεί κληρονομητήριο στο οποίο αναγραφόταν ότι είναι αποκλειστικός κληρονόμος του Δ χωρίς περιορισμούς και στη συνέχεια πούλησε και μεταβίβασε έναν από τους πίνακες της συλλογής στον φιλότεχνο Φ, ο οποίος ούτε γνώριζε ούτε όφειλε να γνωρίζει την ύπαρξη και το περιεχόμενο της διαθήκης του Δ, αποκτά ο τελευταίος (Φ) την κυριότητα του πίνακα;

5. Αν η Σ, που θεωρεί ότι ο Δ την αδίκησε με τη διαθήκη, σας ζητήσει να προστατεύσετε τα συμφέροντά της, σε τι ενέργειες θα προβαίνατε ως πληρεξούσιος δικηγόρος;

------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σεπτέμβριος 2011 (Α΄ Σειρά):

Ο Α νυμφευμένος με τη Β, για να την ευχαριστήσει, στην 20η επέτειο των γάμων τους, διάβασε στους φίλους τους την ιδιόγραφή του διαθήκη.


"Στην αγαπημένη μου σύζυγο Βασιλική αφήνω όλη την ακίνητη και κινητή περιουσία μου. Ειδικότερα το διαμέρισμα μου στο Κολωνάκι, τη μονοκατοικία μου στην Εκάλη, το πατρικό μου στο χωριό, και όλες τις καταθέσεις μου ύψους 500000 ευρώ. Στον αγαπημένο μου φίλο Φώτη αφήνω τη συλλογή μου από πίνακες, την οποία θέλω μετά από 5 χρόνια να παραδώσει στο Ίδρυμα για τους άπορους, που έχει ιδρυθεί στο χωριό μου. Στο γιό μου Γιάννη από τον πρώτο μου γάμο δεν αφήνω τίποτα, γιατί δε με επισκέφθηκε τον τελευταίο χρόνο". Ημερομηνία, υπογραφή. 

Ο Α πέθανε μετά από 2 ημέρες.

Ερωτάται:

1. Ποιοι, με ποιες ιδιότητες και ποια ποσοστά θα κληρονομήσουν τον Α;

2. Αν η Β αρνηθεί να παραδώσει τη συλλογή στον Φ, τι δικαιώματα έχει αυτός έναντι της Β;

3. Έχει δικαίωμα ο Φ να αρνηθεί να παραδώσει τη συλλογή του στο Ι και τι δικαιώματα έχει το Ι έναντι του Φ σ' αυτή την περίπτωση;

4. Υποθέσατε ότι αμέσως μετά το θάνατο του Α, η οικονόμος του έσκισε και πέταξε από αμέλεια στα σκουπίδια το φάκελο με τη διαθήκη που βρήκε πάνω στο γραφείο του. Πώς, από ποιους, με ποιες ιδιότητες και σε τι ποσοστά θα κληρονομηθεί ο Α;

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σεπτέμβριος 2011 (Β΄ Σειρά):


Ο Κ απεβίωσε την 10.1.2010. Κατά το χρόνο θανάτου του ζούσε η σύζυγός του Σ, με την οποία βρισκόταν σε διάσταση ήδη από το 2006 συνεχώς και κατά της οποίας είχε ασκήσει και αγωγή διαζυγίου για το λόγο αυτό. Είχε επίσης και δύο εγγονούς, τον Ε1 και Ε2, από τη θυγατέρα του Θ, η οποία είχε αποβιώσει πριν από αυτόν και στην οποία ο Κ είχε δωρίσει, όσο ζούσε, 40.000€. Άλλους συγγενείς ο Κ δεν είχε. Οι Σ, Ε1, και Ε2 εμφανιζόμενοι ως μοναδικοί εξ' αδιαθέτου κληρονόμοι, αποδέχθηκαν την κληρονομία και στη συνέχεια πώλησαν και μεταβίβασαν, τον Ιούνιο του 2010, στον Α το μοναδικό στοιχείο του Κ, ένα επιπλωμένο διαμέρισμα αξίας κατά το χρόνο θανάτου του Κ 80.000€. Πώλησαν και μεταβίβασαν επίσης, τον Φεβρουάριο του 2011, στο συλλέκτη Β και κάποια έργα τέχνης που βρέθηκαν στο διαμέρισμα, αλλά ανήκαν στη Φ, φίλη του Κ. Μάλιστα για να κάμψουν κάποιους δισταγμούς του Β, που ανησυχούσε μήπως δεν πρόκειται για πραγματικούς κληρονόμους, πέτυχαν πριν από τη μεταβίβαση των έργων τέχνης και συγκεκριμένα τον Ιανουάριο του 2011 την έκδοση κληρονομητηρίου. Μετά τις ανωτέρω μεταβιβάσεις βρέθηκε και δημοσιεύθηκε διαθήκη του Κ, με την οποία αυτός άφηνε όλη την περιουσία του στη φίλη του Φ και μετά το θάνατό της στο Ίδρυμα Ι.



1) Ποιοι εκ των Σ, Θ, Ε1, Ε2, Φ, Ι κληρονομούν τον Κ; (είδος διαδοχής, υπολογισμός ποσοστών επί της κληρονομίας- σύντομη αιτιολόγηση με βάση τις κρίσιμες διατάξεις)



2) Αν υποτεθεί ότι η Φ περιλαμβάνεται στους κληρονόμους, έχει και ποιες αξιώσεις αυτή κατά των Σ, Ε1 και Ε2 αφενός και κατά του Α αφετέρου σε σχέση με το πωληθέν και μεταβιβασθέν διαμέρισμα;


3) Είναι έγκυρη η μεταβίβαση έργων τέχνης;

----------------------------------------------------------------------------------


Φεβρουάριος 2012 (Α΄ Σειρά – Κλιμάκιο Παπαδοπούλου, Λέκκα, Παπαρσενίου):


Την 26.10.2002 πέθανε ο διάσημος συγγραφέας Ν.Κ. αφήνοντας την από 12.04.2002 ιδιόγραφη διαθήκη του με το ακόλουθο περιεχόμενο:


"Καταλέιπω την κινητή και ακίνητη περιουσία μου και τα δικαιώματά μου εκ της εκδόσεως των έργων μου στη σύζυγό μου Ε. Η σύζυγός μου θα είναι ελεύθερη να διαχειρίζεται κατά βούληση τα ως άνω περιουσιακά στοιχεία μου. Παραγγέλλω όμως σε αυτήν όπως μεριμνήσει να περιέλθουν τα βιβλία μου, τα χειρόγραφά μου, εικόνες, το χρυσό δαχτυλίδι και τα μπιμπελό μου στο ίδρυμα που εδρεύει στην Κρήτη, με το όνομα "ΣΠΙΤΙ Ν.Κ.", το οποίο επιθυμώ να αποκτήσει και την πατρική μου οικία στην Κρήτη. Μετά το θάνατο της συζύγου μου η εναπομένουσα περιουσία μου να περιέλθει στους φυσικούς μου κληρονόμους."


Κατά το χρόνο θανάτου του Ν.Κ. εκτός από τη σύζυγό του Ε, ζούσε η αδερφή του Ν.Κ., Α, και η ακίνητη περιουσία του Ν.Κ. αποτελείτο από την πατρική οικία στην Κρήτη, αξίας 50.000 ευρώ και μια εξοχική κατοικία στην Αίγινα, αξίας 150.000 ευρώ. Μετά το θάνατο του Ν.Κ. η Ε υιοθέτησε τον Υ. Την 18.02.2004 πέθανε η Ε, έχοντας ως μοναδικό συγγενή το θετό γιο της Υ. Κατά το χρόνο του θανάτου της Ε, ζούσαν ο Γ, γιος της προαποβιωσάσης αδερφής του Ν.Κ., Α, και οι Δ και Ζ, εγγονές της προαποβιωσάσης αδερφής του Ν.Κ., Α, από την επίσης αποβιώσασα κόρη της Α, Θ.




Ερωτάται:



Α) Ποιοί αποκτούν δικαιώματα και τι είδους δικαιώματα αποκτούν από την κληρονομιά του Ν.Κ.;



Β) Θίγεται η νόμιμη μοίρα της Ε με βάση την ως άνω διαθήκη του Ν.Κ.;



Γ) Αν κατά το χρόνο θανάτου της Ε, η Ε είχε έσοδα από τις πωλήσεις των έργων του Ν.Κ. ύψους 100.000 ευρώ, μπορούν οι κληρονόμοι του Ν.Κ. να αξιώσουν την απόδοση του ποσού αυτού από το θετό γιο της Ε, Υ;



Δ) Αν ο Υ πέτυχε την 1.02.2005 έκδοση κληρονομητηρίου, στο οποίο αναφέρεται ως μοναδικός κληρονόμος του Ν.Κ. και ακολούθως την 1.03.2005 πώλησε και μεταβίβασε κατά κυριότητα στον Χ αντί τιμήματος 170.000 ευρώ την εξοχική κατοικία της Αίγινας, έχουν, και αν ναι, κατά ποίου δικαιώματα οι αληθείς κληρονόμοι του Ν.Κ.;

-------------------------------------------------------------------------------------


Φεβρουάριος 2012 (Β΄ Σειρά – Κλιμάκιο Βάθη, Πελλένη, Γεωργιάδη):


Ο δικηγόρος Κ συνέταξε νομότυπα την από 1.1.1990 ιδιόγραφη διαθήκη του με το ακόλουθο περιεχόμενο:



«...αφήνω όλη την περιουσία μου στην πιστή και αφοσιωμένη σύζυγό μου και στα δύο παιδιά μας.»

Το έτος 2009 συνέταξε νομότυπα δημόσια διαθήκη με το εξής περιεχόμενο:



«Μετά τον θάνατό μου η βιβλιοθήκη με τα νομικά βιβλία μου να περιέλθει στο σπουδαστήριο της Νομικής ΕΚΠΑ. Επιπλέον για τα επόμενα δέκα χρόνια απ' το θάνατό μου οι κληρονόμοι μου να δίνουν στη μνήμη μου χρηματικό έπαθλο ποσού 3000 ευρώ στον απόφοιτο που θα τους υποδεικνύει η γραμματεία της Νομικής ότι συγκέντρωσε τον υψηλότερο βαθμό πτυχίου σε κάθε περίοδο ορκωμοσίας. Τέλος, στην πολύτιμη γραμματέα μου να δοθεί το ποσό των 10000 ευρώ.»

Τον Ιανουάριο του 2012 πεθαίνει ο Κ. Η γραμματέας του είχε ήδη πεθάνει αδιάθετη ένα χρόνο πριν και είχε κληρονομηθεί απ' το σύζυγο και τη μοναχοκόρη της.


ΕΡΩΤΑΤΑΙ:


1) Πώς κληρονομείται ο Κ; Ειδικότερα, ποια πρόσωπα έλκουν δικαιώματα απ' την κληρονομία μετά τον θάνατο του Κ και με ποιο ακριβώς περιεχόμενο;


2) Εάν αποδεικνύεται ότι ήδη απ' το 2003 η σύζυγος του Κ είχε συνάψει εν αγνοία του εξωσυζυγικό δεσμό, αλλάζει η απάντησή σας στο πρώτο ερώτημα και ως προς τι; Ειδικότερα, ποια θα είναι τα δικαιώματα των παιδιών και ποια τα δικαιώματα της συζύγου;


3) Από ποιον δικαιούται να ζητήσει ο αριστεύσας φοιτητής της περιόδου Μαρτίου 2012 το έπαθλο των 3000 ευρώ; Σε περίπτωση άρνησης καταβολής θα μπορεί αυτός να ασκήσει την περί κλήρου αγωγή;

---------------------------------------------------------------------------------------------------- 

Σεπτέμβριος 2012: 

Την 15.1.2012 δημοσιεύτηκε συνταγμένη νομότυπα διαθήκη του Κ, που είχε αποβιώσει έναν μήνα νωρίτερα, με το εξής περιεχόμενο: 


«Το σύνολο της περιουσίας μου το αφήνω στον γιο μου Γ. Στον αδελφό μου Α δεν αφήνω τίποτε τώρα, αλλά προ διετίας του είχα χαρίσει 500.000 ευρώ και έσωσε την εταιρία του. Αυτοί οι δύο επομένως να επιβαρυνθούν με την αποπληρωμή όσων τυχόν χρεών δεν θα έχω προλάβει δυστυχώς να εξοφλήσω μέχρι τον θάνατό μου. Αθήνα, 15.9.2011» 


Στον χρόνο του θανάτου του το ενεργητικό της περιουσίας του Κ ήταν 400.000 ευρώ, ενώ υφίσταντο και δανειακές υποχρεώσεις του Κ προς την τράπεζα Τ ύψους 200.000 ευρώ. Άλλοι κοντινοί συγγενείς δεν υπάρχουν. 



Την 10.6.2012 η τράπεζα Τ στράφηκε κατά του Γ, απαιτώντας την αποπληρωμή του χρέους του Κ. Ο Γ, ο οποίος γνώριζε εξ αρχής τη δημοσίευση της διαθήκης, αλλά μέχρι την 10.6.2012 δεν είχε προβεί σε καμία ενέργεια σε σχέση με την κληρονομία, πίστευε δε ότι τα χρέη του πατέρα του ήταν αμελητέα, επικοινωνεί αμέσως με τον δικηγόρο του, ζητώντας να απαλλαγεί πάση θυσία από τα χρέη της κληρονομίας λόγω των τεράστιων προβλημάτων ρευστότητας που αντιμετωπίζει προσωπικά. 


Ερωτάται:


1) Πώς κληρονομείται ο Κ; 

2) Έχει ο Γ αξιώσεις κατά του Α; 

3) Μπορεί ο Γ να απαλλαγεί από τα χρέη προς την Τ και υπό ποιες προϋποθέσεις; 

4) Πώς μπορεί να προστατευτεί η Τ αν ο Γ είναι καταχρεωμένος;

---------------------------------------------------------------------------------------------------------


Ιανουάριος  2013 (Σειρά Α'):


Ο Κ συντάσσει  ιδιόγραφη διαθήκη με την οποία εγκαθιστά κληρονόμο  του  την ανιψιά του  Α , κόρη  του αδερφού του Β  που είχε  προαποβιώσει . Κατά τον χρόνο του θανάτου  του (2010) ο  Κ καταλείπει  ως  πλησιέστερο  συγγενή  τον  αδερφό  του Γ. Αμέσως  μετά  τον  θάνατό  του  Κ, η Α φρόντισε να κηρυχθεί κύρια η ανωτέρω διαθήκη, απεδέχθη την κληρονομία  και, αφού  μετέγραψε  την αποδοχή και πέτυχε την  έκδοση υπέρ αυτής  κληρονομητηρίου, πώλησε και μετεβίβασε  το  μοναδικό ακίνητο της κληρονομίας στον Τ. Ωστόσο, τώρα (2013) η ιδιόγραφη διαθήκη  του  Κ αποδεικνύεται μη γνήσια και μάλιστα ως συνταχθείσα από την  Α, η οποία μιμήθηκε τη γραφή και την υπογραφή του Κ.

Ερωτάται:

1) Πως διαμορφώνεται η κληρονομική διαδοχή;

2) Έγινε κύριος ο Τ του ακινήτου της κληρονομίας;

3) Τι θα απαντούσατε στο ανωτέρω υπό  1) ερώτημα, εάν ήθελε υποτεθεί ότι ιδιόγραφη  διαθήκη του Κ ήταν μεν γνήσια μετά τον θάνατό του όμως ανακαλυπτόταν τυχαία  ένα δακτυλογραφημένο κείμενό του, ενυπόγραφο και χρονολογημένο, στο οποίο  οριζόταν  τα  εξής:  

«Στη  διαθήκη μου εγκατέστησα ως κληρονόμο μου την  Α. Αυτό  όμως  το  έκανα  όχι γιατί το ήθελα αλλά μόνο και μόνο για  να  απαλλαγώ  από  τις  συνεχείς  οχλήσεις  της  να την εγκαταστήσω κληρονόμο μου. Σε κάθε περίπτωση, την  παραπάνω  διαθήκη  την  ανακαλώ με το παρόν έγγραφο. Στην πραγματικότητα  ως  κληρονόμο μου θέλω τον  φίλο  μου Φ, στον οποίον επιθυμώ να περιέλθει η περιουσία μου»
------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ιανουάριος 2013 (Σειρά Β')  


Πρακτικό θέμα


Κατά το χρόνο του θανάτου του Α υπήρχαν στη ζωή η σύζυγός του Β, η κόρη του Γ και οι γιοί του Δ και Ε. Στην περιουσία του βρέθηκαν ένα παραθαλάσσιο οικόπεδο αξίας 100.000€, ένα κατάστημα αξίας 300.000€, μετοχές αξίας 200.000€ και τραπεζικές καταθέσεις ύψους 200.000€. Ο Α ήταν φανατικός φίλαθλος και παρακολουθούσε συστηματικά τις επιδόσεις των αθλητικών σωματείων της συνοικίας του Κ, Λ, Μ και Ν.

Λίγες μέρες μετά το θάνατό του βρέθηκε στο συρτάρι του γραφείου του ένα έγγραφο, γραμμένο σε θαλασσί φύλλο χαρτιού με γραμμές, στο οποίο ήταν τυπωμένη η επωνυμία και ο διακριτικός τίτλος του καταστήματός του, το οποίο ήταν όλο γραμμένο με το χέρι του, είχε ημερομηνία με το χέρι του και την υπογραφή του και στο οποίο έγραφε τα ακόλουθα: «Αφήνω στην αγαπημένη μου σύζυγο το παραθαλάσσιο οικόπεδο και την υπόλοιπη περιουσία μου την αφήνω στα αθλητικά σωματεία της συνοικίας μας. Στην κόρη μου Γ δεν αφήνω τίποτε, γιατί ζει χωρίς γάμο με τον δεύτερο εξάδελφό της, τον Θ, παρά την αντίθεσή μου, ενώ στους γιούς μου Δ και Ε δεν αφήνω τίποτε, γιατί με απείλησαν ότι δεν θα μου ξαναμιλήσουν».
Η Β αποδέχτηκε την κληρονομία του Α, πέτυχε την έκδοση κληρονομητηρίου, το οποίο και μετέγραψε και στη συνέχεια πούλησε το παραθαλάσσιο οικόπεδο στην Χ.

Ερωτάται:

1. Ήταν έγκυρη ως ιδιόγραφη η διαθήκη του Α;

2. Ποιοι κληρονομούν τον Α, κατά ποιο ποσοστό ο καθένας και γιατί;

3. Αν υποτεθεί ότι η Ψ ήταν ανέκαθεν η πραγματική κυρία του οικοπέδου, το οποίο ουδέποτε περιήλθε στην κυριότητα του Α και άσκησε διεκδικητική αγωγή κατά της Χ, η οποία για να αμυνθεί ένσταση από το κληρονομητήριο, που είχε χορηγηθεί στη Β, ποια θα είναι η τύχη αυτής της αγωγής;

Να απαντήσετε αιτιολογημένα στα τιθέμενα ερωτήματα
Επιτρέπεται η χρήση μη σχολιασμένου ΑΚ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ιούνιος 2014 (Σειρά Β΄):

Ο Κ πεθαίνει το 2013, αφήνοντας τη σύζυγό του Σ και τους υιούς του Α και Β. Ο Κ είχε συντάξει νομότυπη ιδιόγραφη διαθήκη το 2010, με την οποία εγκαθιστούσε μοναδικό του κληρονόμο στην περιουσία του, τον φίλο του Φ. 

Ερωτάται

α) Πώς θα διαμορφωθεί η κληρονομική διαδοχή του Κ, αν μετά τον θάνατό του οι Α και Β αποποιηθούν νομότυπα την κληρονομία του; 

β) Ποιοι και πώς θα κληρονομούσαν τον Κ, αν ο τελευταίος όριζε στη διαθήκη του ότι "επιθυμούσε να διατεθεί το σύνολο της περιουσίας του στους Έλληνες χριστιανούς ορθόδοξους";

γ) Αν υποτεθεί ότι ο Κ δεν συνέταξε τελικά καμία διαθήκη επειδή τον ανάγκασαν προς τούτο οι Α και Β με απειλές κατά της ζωής του, ποιοι και πώς θα κληρονομούσαν τότε τον Κ;

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σεπτέμβριος 2014 (ένα ενιαίο κλιμάκιο):

Πρακτικό ζήτημα

Ο Κ απεβίωσε αδιάθετος τον Ιανουάριο 2014 και άφησε εν ζωή τη σύζυγό του Σ και δύο ανεψιούς, τους Ε1 και Ε2, μοναδικούς εξ αίματος συγγενείς του. Ο Κ ήταν σε διάσταση με τη Σ ήδη από το 2009, δεν είχε όμως ασκήσει αγωγή διαζυγίου. Η κληρονομία του Κ περιελάμβανε ένα διαμέρισμα στην Αθήνα, τραπεζικές καταθέσεις, αλλά και χρέη.

Ερωτάται:

1) Ποιοι κληρονομούν τον Κ; Ποιο είναι το κληρονομικό μερίδιο καθενός από τους κληρονόμους του Κ;

2) Αν το Σεπτέμβριο 2014 βρεθεί έγκυρη διαθήκη του Κ, με μοναδική διάταξη την αποκλήρωση της Σ λόγω της διάστασης, ποιοι κληρονομούν τον Κ;

3) Αλλάζει η απάντηση στο προηγούμενο ερώτημα αν η Σ, γνωρίζοντας το περιεχόμενο της διαθήκης, την κατέστρεψε;

4) Αν το διαμέρισμα στην Αθήνα ήταν μισθωμένο από τον Κ, ενόσω ακόμα αυτός ζούσε, και ο μισθωτής, μετά τη λήξη της μίσθωσης, αρνείται να το παραδώσει στους κληρονόμους του Κ, μπορούν αυτοί να ασκήσουν κατά του μισθωτή την περί κλήρου αγωγή;

5) Ο Ε2, μόνιμος κάτοικος Αυστραλίας, που πληροφορήθηκε το θάνατο του Κ τον Αύγουστο 2014, όταν ήλθε στην Ελλάδα για διακοπές, μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομία;

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

Φεβρουάριος 2015 - Κλιμάκιο Α'

Ο Κ συνέταξε με το χέρι του το εξής κείμενο:
"Σήμερα που συμπληρώνω ογδόντα χρόνια ζωής θέλω να εκφράσω την πίκρα μου για τον γιο μου (Γ) που δεν με νοιάζεται. Γι' αυτό ο Γ να μην πάρει τίποτα από την περιουσία μου, αλλά όλα να τα πάρει ο παιδικός μου φίλος (Φ) και όταν ο Φ πεθάνει η περιουσία μου να πάει στο μοναστήρι του Αγ.Βλασίου, Τρικάλων Κορινθίας. Ο Φ ας δώσει και στην κυρία Α, που με φροντίζει όλα αυτά τα χρόνια, 1.000 ευρώ"
Στη συνέχεια ο Κ υπέγραψε το κείμενο και το κατέθεσε σε φίλο του συμβολαιογράφο για φύλαξη. Λίγους μήνες μετά ο Κ απεβίωσε, χωρίς να αφήσει εν ζωή σύζυγο, με μοναδικό εξ αίματος συγγενή του τον Γ.

Ερωτάται:

1) Αποτελεί έγκυρη διαθήκη το προαναφερόμενο κείμενο;

2) Ποιοι κληρονομούν τον Κ και κατά ποιο ποσοστό; Τι δικαίωμα αποκτά το μοναστήρι( Μ);

3) Ποια η απάντηση στο προηγούμενο ερώτημα, αν ο Φ είχε πεθάνει πριν από τον Κ;

4) Τι δικαίωμα αποκτά η Α; Ποιες οι αξιώσεις της Α αν ο κληρονόμος του Κ δεν της καταβάλει τα 1.000 ευρώ;

5) Αν ο Κ συνέταξε το κείμενο μετά την υποβολή αίτησης από τον Γ για την υποβολή του Κ σε πλήρη στερητική δικαστική συμπαράσταση, αλλά απεβίωσε πριν εκδοθεί απόφαση επί της αιτήσεως αυτής, αλλάζουν οι απαντήσεις στα προαναφερόμενα ερωτήματα;

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

Φεβρουάριος 2015 - Κλιμάκιο Β'

Η Α συνέταξε ιδιοχείρως και υπέγραψε διαθήκη με το ακόλουθο περιεχόμενο:
"Σήμερα, κατά την ημέρα των 70ών γενεθλίων μου, επιθυμώ ολόκληρη η περιουσία μου να περιέλθει στο σύζυγό μου Σ, με εξαίρεση το κατάστημα επί της οδού Σόλωνος 54, το οποίο θέλω να περιέλθει στον ανηψιό μου Χ και το διαμέρισμα επί της οδού Ακαδημίας 14, στην ανηψιά μου Β. Τα μισθώματα των τριών πρώτων ετών μετά το θάνατό μου από το ως άνω κατάστημα επιθυμώ να διατεθούν από τον ανηψιό μου Χ για την προώθηση ιατρικών αντικαρκινικών ερευνών και αν αυτός παραμελήσει την υποχρέωση αυτή να χάσει κάθε δικαίωμα στο κατάστημα." 
6 μήνες αργότερα η Α συμπλήρωσε στην ως άνω διαθήκη της υπό μορφή υστερόγραφου, το οποίο και υπέγραψε χωρίς προσθήκη άλλης χρονολογίας, το ακόλουθο κείμενο:
"Επίσης, επιθυμώ ο σύζυγός μου Σ να διαθέσει το ΙΧ αυτοκίνητό μου στο ίδρυμα Ι.
Κατά το χρόνο θανάτου της η Α κατέλιπε ως στενότερους συγγενείς της τα μνημονευόμενα στη διαθήκη της πρόσωπα, ενώ η περιουσία αποτελείτο από το ως άνω κατάστημα αξίας 200.000 ευρώ , το ως άνω διαμέρισμα αξίας 100.000 ευρώ, τραπεζικές καταθέσεις ύψους 200.000 ευρώ και το ΙΧ αυτοκίνητο αξίας 5.000 ευρώ.

Ερωτάται:

1) Είναι η διαθήκη της Α έγκυρη;

2) Είναι η προσθήκη στο υστερόγραφο της διαθήκης της Α έγκυρη;

3) Πώς διαμορφώνεται η κληρονομική διαδοχή της Α; (να αναγραφούν τα πρόσωπα τα οποία αντλούν κληρονομικά δικαιώματα και το είδος των δικαιωμάτων τους)

4) Αν υποτεθεί ότι ο Χ, τρία χρόνια μετά το θάνατο της Α, και ενώ ζουν ο Σ και η Β, δεν διαθέτει τα μισθώματα του διαμερίσματος προς το σκοπό των αντικαρκινικών ερευνών, πώς διαμορφώνεται η κληρονομική διαδοχή της;

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σεπτέμβριος 2015 

Ο ιατρός Κ συνέταξε νομότυπα την από 1.8.2013 ιδιόγραφη διαθήκη του, στην οποία αναγράφει ότι "...αφήνω ως κληρονόμους μου τα τρία παιδιά μου Α,Β και Γ σε όλη την περιουσία μου καθώς και τη νοσοκόμα Ν σε ποσό 10.000 ευρώ που έχω στην Τράπεζα Τ". Τον Ιούλιο του 2015 πεθαίνει ο Κ αφήνοντας πλησιέστερους συγγενείς τη σύζυγό του Σ, την οποία είχε εγκαταλείψει ήδη από τον Σεπτέμβρο του 2012 συνάπροντας εξωσυζηγική σχέση με τη Ν, και τα τρία παιδιά του Α,Β και Γ. Κατά το χρόνο του θανάτου η αξία των περιουσιακών στοιχείων του Κ ανερχόταν σε 200.00 ευρώ.

Ερωτάται:

1. Πώς κληρονομείται ο Κ; Ειδικότερα, ποιά πρόσωπα έλκουν δικαιώματα από την κληρονομία μετά το θάνατο του Κ και με ποιό ακριβώς περιεχόμενο;

2. Εάν η Ν είχε ήδη πεθάνει αδιάθετη το Δεκέμβριο του 2014 αφήνοντας πλησιέστερους συγγενείς τη θυγατλερα της Θ και τη μητέρα της , σε ποιόν θα περιέλθει το ποσό της χρηματικής κατάθεσης στη τράπεζα Τ;

3. Εάν ο Κ διατηρούσε στην τράπεζα Ψ και άλλη τραπεζική κατάθεση ύψους 20.000 ευρώ σε κοινό λογαριασμό με συνδικαιούχο τη Ν, σε ποιόν θα περιέλθει το ποσό της χρηματικής κατάθεσης στην τράπεζα Ψ;

4. Εάν ο Γ μετείχε ήδη από το 2010 στην προσφάτως εξαρθρωθείσα συμμορία διακινητών ναρκωτικών και μαστροπών που δρούσε στη Μύκονο, γεγονός όμως που αγνοούσε ο Κ, επηρεάζεται το κληρονομικό δικαίωμα του Γ ή το κύρος της διάταξης της διαθήκης με την οποία αυτός εγκαθίσταται ως κληρονόμος;

------------------------------------------------------------------------------------------------------------


Φεβρουάριος 2016 (Κλιμάκιο Ά)

Ο Κ, κύριος κινητών και ακινήτων περιουσιακών στοιχείων, πεθαίνει το 2014, αφήνοντας την σύζυγό του Σ και τα τέκνα του Α και Β. Ο Κ είχε συντάξει νομότυπη διαθήκη το 2012, με την οποία εγκαθιστούσε μοναδικούς κληρονόμους τους στενούς του φίλους Φ και X. Μετά τον θάνατο του Κ, ο X αποποιήθηκε νομότυπα την κληρονομιά. Μετά την αποποίηση αυτήν, ο Φ πέτυχε την έκδοση κληρονομητηρίου που ανέγραφε εκείνον ως μοναδικό κληρονόμο του Κ, με βάση δε το κληρονομητήριο αυτό προχώρησε στην πώληση και μεταβίβαση ενός ακινήτου της κληρονομιάς στον Δ.

Ερωτάται:

1. Πώς διαμορφώνεται η κληρονομική διαδοχή του Κ;

2. Πώς αποκτούν οι κληρονόμοι του Κ κυριότητα επί των κινητών και ακινήτων στοιχείων της κληρονομιάς και από πότε;

3. Έγινε ο Δ κύριος του ακινήτου και, αν ναι, ποιες είναι οι συνέπειες αυτού του γεγονότος για τις σχέσεις μεταξύ των κληρονόμων;

4. Εάν ήθελε υποτεθεί ότι ο Κ είχε συνάψει εν ζωή σύμβαση με τους Σ, Α και Β, στην οποία εκείνοι δήλωναν την παραίτησή τους από κάθε κληρονομικό τους δικαίωμα σε περίπτωση θανάτου του Κ, θα άλλαζε η απάντησή σας στο 1° ερώτημα; 

5. Εάν ήθελε υποτεθεί ότι μετά τον θάνατο του Κ οι Σ, Α και Β δήλωναν την παραίτησή τους από κάθε κληρονομικό δικαίωμα, θα άλλαζε η απάντησή σας στο 1° ερώτημα;


Να απαντήσετε αιτιολογημένα στα τιθέμενα ερωτήματα. Επιτρέπεται η χρήση μη σχολιασμένου ΑΚ. Απαγορεύεται η χρήση κινητού τηλεφώνου και το κάπνισμα. Καλή επιτυχία.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Φεβρουάριος 2016 (Κλιμάκιο Β')

Ο Κ συνέταξε κείμενο γραμμένο ολόκληρο με το χέρι του και με το εξής περιεχόμενο: "Η Διαθήκη μου. Σήμερα Κυριακή του Πάσχα του έτους 2015, σας ορίζω μοναδικούς κληρονόμου μου, γιέ μου (Γ) και θυγατέρα μου (Θ) σε όλη την κινητή και ακίνητη περιουσία μου πυ θα ευρεθεί κατά τον θάνατό μου. Ο πατέρας σας."


Κατά τον χρόνο του θανάτου του την 29.5.2015 ο Κ είχε μόνους εξ αίματος συγγενείς τον Γ τη Θ και τον 12ετή εγγονό του (Ε), ο οποίος ήταν γιός του Γ. Είχε επίσης σύζυγο (Σ) από την οποία όμως είχε αποξενωθεί

Ερωτάται:

1. Ποιοι κληρονομούν τον Κ και κατά ποιό ποσοστό;

2. Στις 2.6.2015 ο Γ σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό ατύχημα. Ποίοι κληρονομούν τον Κ και κατά ποιο ποσοστό;

3. Στις 30.6.2015 ανακαλύπτεται νομότυπη ιδιόγραφη διαθήκη του Κ με το εξής περιεχόμενο: «Συμπληρωματική-Διαθήκη μου. Κυριακή του Θωμά του έτους 2015. Μετά την ενηλικίωσή του ο Ε να λάβει το κληρονομικό μερίδιο του πατέρα του». Αλλάζει η απάντηση στο προηγούμενο ερώτημα. Ποιοι κληρονομούν τον Κ και κατά ποιο ποσοστό με βάση τα νέα αυτά δεδομένα;

4. Στη «συμπληρωματική διαθήκη» κάτω όμως από την υπογραφή του Κ είναι γραμμένο το εξής κείμενο: «Υστερόγραφο: Στη Σ αφήνω την επικαρπία εφ' όρου ζωής της του διαμερίσματος μου στην Αθήνα». Ποιο είναι το κληρονομικό δικαίωμα της Σ;


5. Αν όλα τα προαναφερόμενα έγγραφα βρέθηκαν σχισμένα στο κλειδωμένο από τον Κ συρτάρι του γραφείου του, ποιες είναι οι έννομες συνέπειες προς τα κληρονομικά δικαιώματα των Γ, Θ, Ε και Σ;

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σεπτέμβριος 2016

Ο θανών Κ με νομότυπα συνταγμένη διαθήκη του άφησε στην σύζυγο του Σ το μοναδικό περιουσιακό του στοιχείο, μια διώροφη μονοκατοικία αξίας 140.000 ευρώ, στην οποία κατοικούσαν οι δυο τους έως τον θάνατο του Κ. Κατά τον χρόνο θανάτου του Κ, ζούσε ο εγγονός του Ε, γιος του Γ (προαποβιώσαντος γιου του Κ), στον οποίο (Γ), ο Κ είχε δωρίσει όσο ζούσε 20.000 ευρώ. Η Σ θεωρώντας ότι είναι η μοναδική κληρονόμος, έχει εκμισθώσει το ισόγειο της μονοκατοικίας στον Τ.

Ερωτάται:

1. Πως κληρονομείται ο Κ;

2. Έχει και ποιες αξιώσεις ο Ε κατά της Σ και ποιες κατά του Τ;

3. Υπάρχει τρόπος η κυριότητα στο σπίτι να περιέλθει αποκλειστικά στην Σ;

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Φεβρουάριος 2017 (Κλιμάκιο Α')

Ο Χ απεβίωσε την 7.11.2016, χωρίς να αφήσει διαθήκη, αφήνοντας ως πλησιέστερους συγγενείς του τη σύζυγό του Σ, τον ενήλικο γιο του Γ, τον πατέρα του Π, τον αδερφό του Α και τους ενήλικους ανιψιούς του Α1 και Α2, γιους του αδερφού του Α. Κατά το χρόνο θανάτου του Χ η κληρονομιαία περιουσία του αποτελείτο από μια μονοκατοικία στη Φολέγανδρο αξίας 200.000 ευρώ, ένα διαμέρισμα στην Αθήνα αξίας 100.000 ευρώ και μια συλλογή νομισμάτων αξίας 20.000 ευρώ. Η Σ και ο Γ αποποιήθηκαν, με δήλωσή τους ενώπιον του αρμόδιου γραμματέα του δικαστηρίου της κληρονομιά, την κληρονομία που τους επήχθη εξ αδιαθέτου από τον Χ την 1.12.2016, ενώ την 7.12.2016 απεβίωσε ο Π, χωρίς να αφήσει διαθήκη, αφήνοντας ως πλησιέστερους εν ζωή συγγενείς του τον γιο του Α, τους εγγονούς του Α1, Α2, γιους του Α και τον εγγονό του Γ, γιο του προαποβιώσαντος γιου του, Χ.

Ερωτάται:

1. Ποιοι κληρονομούν τον Χ και σε ποια ποσοστά;

2. Μπορεί ο Α να αποποιηθεί την κληρονομία του Χ και αν ναι, από πότε αρχίζει να τρέχει για αυτόν η προθεσμία αποποίησης;

3. Αν θεωρηθεί ότι ο Α έχει αποποιηθεί νομίμως και εμπροθέσμως την 31.1.2017 την κληρονομιά του Χ, πώς διαμορφώνεται η κληρονομική διαδοχή του Χ;

4. Ποιοι κληρονομούν τον Π;

5. Αν υποτεθεί ότι σήμερα, 7.2.2017, ανακαλύπτεται στη θυρίδα του Χ ιδιόγραφη διαθήκη του, χρονολογημένη και υπογεγραμμένη από αυτόν, με το ακόλουθο περιεχόμενο: "Επιθυμώ όλη μου η περιουσία να περιέλθει στη σύζυγό μου Σ και μετά το θάνατό της στο γιο μας Γ. Η συλλογή νομισμάτων που έχω, επιθυμώ να περιέλθει στο φιλανθρωπικό σωματείο του τόπου καταγωγής μου Υ". Πώς διαμορφώνεται η κληρονομική διαδοχή του Χ, λαμβανομένου υπόψη ότι οι Σ και Γ είχαν αποποιηθεί την 1.12.2016 την κληρονομία που τους επήχθη εξ αδιαθέτου;


--------------------------------------------------------------------------------------------------------------




Φεβρουάριος 2017(Κλιμάκιο Β')


Ο Κ συνέταξε νομότυπη διαθήκη με το εξής περιεχόμενο: «Όλη μου η κληρονομιά να περιέλθει στον αγαπημένο μου γιο Γ. Ο Γ να αναλάβει να εκδώσει τα απομνημονεύματα μου. Επίσης ο Γ να δώσει κατά την κρίση του ένα χρηματικό ποσό στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΜΣΤ) για να αποκτηθούν από αυτό δύο πίνακες σύγχρονων Ελλήνων ζωγράφων. Η κληρονομία μου επιθυμώ να παραμείνει στην οικογένεια μου μετά το θάνατο του Γ».
Κατά το χρόνο του θανάτου ο Κ είχε σύζυγο (Σ), που τον είχε όμως εγκαταλείψει και θυγατέρα(Θ), η οποία ζούσε με τη μητέρα της τη Σ.
Κατά το χρόνο του θανάτου του Κ, ζούσαν και οι Ε και Ζ, τέκνα του Γ, ο Δ, τέκνο της Θ, και η Λ σύζυγος του Γ.

Ερωτήσεις :


1)Ποιοι ήταν οι κληρονόμοι του Κ, όταν αυτός απεβίωσε; Ποιο ήταν το μερίδιο του κάθε κληρονόμου;

2)Ποιοι κληρονομούν τον Κ και με ποιο μερίδιο, μετά το θάνατο του Γ;

3)Τι δικαιώματα αποκτά το ΜΣΤ στην κληρονομιά του Κ; Ποιες αξιώσεις έχει το ΜΣΤ κατά του Γ;

4)Ποιες θα είναι οι έννομες συνέπειες για τον Γ, αν δεν εκδώσει τα απομνημονεύματα του Κ;

5)Αν πριν από τη σύνταξη της διαθήκης είχε κατατεθεί κατά του Κ αίτηση για την υπαγωγή του σε πλήρη στερητική δικαστική του συμπαράσταση, η οποία κατά το θάνατο του Κ δεν είχε γίνει τελεσίδικη, αλλάζει η απάντηση στα προηγούμενα  ερωτήματα;



Οι απαντήσεις να είναι αιτιολογημένες. Επιτρέπεται η χρήση ασχολίαστου Αστικού Κώδικα.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Φεβρουάριος 2018(Σειρά Α')

Ο Κ συνέταξε δημόσια διαθήκη με το εξής περιεχόμενο : <<Με την παρούσα ανακλώ την προγενέστερη ιδιόγραφη διαθήκη μου και αφήνω όλη μου την κληρονομία στο μοναστήρι Μ >>. Στο τέλος του κειμένου ο συμβολαιογράφος σημείωσε τα εξής : <<Η παρούσα διαθήκη υπεγράφη από εμένα, τον συμβολαιογράφο που τη συνέταξε, από τον διαθέτη και από έναν μάρτυρα, σημειώνεται ότι ο έτερος μάρτυρας έχει ήδη αποχωρήσει λόγω έκτακτου κωλύματος που του παρουσιάστηκε>>.

Η προηγηθείσα ιδιόγραφη διαθήκη του Κ ήταν νομότυπη και είχε το εξής περιεχόμενο: <<Επιθυμώ όλη μου η κληρονομία να μοιραστεί στα τρία μου παιδιά, τα οποία να αγοράσουν έναν ζωγραφικό πίνακα αξίας μέχρι 10.000 ευρώ και να τον δώσουν στον φίλο μου,συλλέκτη έργων τέχνης, τον Φ.>>

Κατά τον χρόνο του θανάτου του ο Κ κατέλειπε τη σύζυγο του την Σ, με την οποία ευρισκόταν σε διάσταση ήδη από τριετίας, τα τρία του παιδιά (Α,Β και Γ) και τον Φ.

Ερωτάται:
1.Είναι έγκυρη η δημόσια διαθήκη του Κ;
2.Ισχύει η ιδιόγραφη διαθήκη του Κ;
3.Αν υποτεθεί ότι είναι έγκυρη η δημόσια διαθήκη, ποίοι κληρονομούν τον Κ και κατά ποιο ποσοστό;
4.Αν υποτεθεί ότι είναι ισχυρή η ιδιόγραφη διαθήκη, πώς διαμορφώνεται η κληρονομική διαδοχή του Κ; Αποκτά κάποιο δικαίωμα ο Φ; Αν ναι, έναντι τίνος;

Οι απαντήσεις πρέπει να είναι αιτιολογημένες. Επιτρέπεται η χρήση ασχολίαστου Αστικού Κώδικα.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σεπτέμβριος 2018

Ο Φ, φίλος του Δ, τον πείθει ψευδώς ότι «στερείται εισοδημάτων», με αποτέλεσμα ο Δ να τον εγκαταστήσει ως κληρονόμο στο μοναδικό του περιουσιακό στοιχείο, κτήμα αξίας 50.000 ευρώ.

Ερωτάται:
1. Δικαιούται να προσβάλει τη διαθήκη ο Γ, γιος και μοναδικός συγγενής  του Δ μετά τον θάνατό του, και για ποιους λόγους;
2. Επί ολικής ανατροπής της διαθήκης θα δικαιούνταν ο Γ να αντιταχθεί και κατά της επαγωγής  στον Φ του ½ του ακινήτου, δυνάμει προγενέστερης διαθήκης του Δ;
3. Επί καταφατικής απαντήσεως στο ερώτημα 2, τι δικαιώματα θα είχε ο Γ κατά του Φ, αν πληροφορούνταν ότι πριν από 5 χρόνια από το θάνατό του ο Δ είχε δωρίσει και μεταβιβάσει το άλλο του ακίνητο, αξίας  150.000 ευρώ στον Φ;

Επιτρέπεται η χρήση ασχολίαστου ΑΚ. Καλή επιτυχία!

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ιανουάριος 2019 ( Σειρά Α')

Ο άτεκνος Κ εγκατέστησε με ιδιόγραφη διαθήκη του ως μοναδικούς κληρονόμους του τη σύζυγό του Σ, και την αδελφή του Α, κατά ποσοστό 1/2 την καθεμία. Κατά τον χρόνο του θανάτου του ο Κ δεν είχε άλλους εγγύτερους συγγενείς. Ταυτόχρονα βάρυνε τη Σ με κληρονομία υπέρ του Χ ύψους 200.000 ευρώ και την Α με κληροδοσία υπέρ του Ψ ύψους 100.000 ευρώ. Η ημερομηνία που τέθηκε στην διαθήκη από τον Κ ήταν <<Απρίλιος 2010>>. Η συνολική αξία της κληρονομίας κατά το χρόνο του θανάτου του Κ ανερχόταν σε 600.000 ευρώ. Ένα από τα αντικείμενά της ήταν και ένας ζωγραφικός πίνακας, ο οποίος είχε κλαπεί από το σπίτι του Φ και είχε πωληθεί και παραδοθεί στον Κ, ο οποίος γνώριζε ότι ο πίνακας ήταν κλοπιμαίος. Οι Α και Σ πετυχαίνουν την έκδοση κοινού κληρονομητηρίου  και πωλούν και παραδίδουν περαιτέρω τον πίνακα στον Γ.

Ερωτάται:
1.Επηρεάζει η χρονολογία που έθεσε ο διαθέτης το κύρος της διαθήκης;
2.Αν υποτεθεί ότι το κύρος της διαθήκης δεν επηρεάζεται από την ημερομηνία που έθεσε ο διαθέτης, είναι έγκυρη η επιβάρυνση των Σ και Α με κληροδοσία έναντι των Χ και Ψ αντίστοιχα;
3.Απέκτησε κυριότητα επί του πίνακα ο Γ;
4.Έστω ότι ο γάμος του Κ με τη Σ λύθηκε αμετακλήτως μετά τη σύνταξη της πιο πάνω διαθήκης και ότι εν συνεχεία ο Κ τέλεσε νέο γάμο με τη Δ, χωρίς όμως στο μεταξύ να μεταβάλει τη διαθήκη του. Από ποιόν ή ποιους θα κληρονομηθεί ο Κ και υπό ποιες προϋποθέσεις;

Επιτρέπεται η χρήση ασχολίαστου Αστικού Κώδικα.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ιανουάριος 2019 (Σειρά Β')

Ο επιχειρηματίας Κ έγραψε με το χέρι του δισέλιδο συνεχόμενο κείμενο στο οποίο δηλώνει ότι επιθυμεί μετά το θάνατό του, το σύνολο της περιουσίας του να περιέλθει στον αδελφό του Α και εξηγεί τους λόγους της απόφασης αυτής. Στο τέλος της δεύτερης σελίδας υπάρχει η υπογραφή του Κ και από κάτω η ημερομηνία σύνταξης του κειμένου. Το κείμενο αυτό ο Κ παρέδωσε στον Α. Αργότερα, ωστόσο, του εκμυστηρεύθηκε ότι είχε μετανιώσει για κάποιες εκφράσεις που είχε χρησιμοποιήσει στη διαθήκη για τον πατέρα τους, αλλά και για τη σύζυγό του Σ, η οποία ποτέ δεν προσπάθησε ουσιαστικά κατά τη γνώμη του, για αποκατάσταση της σχέσης τους και αντ΄αυτού είχε σπεύσει να ασκήσει αγωγή διαζυγίου εναντίον του Κ λόγω διετούς διάστασης. Έτσι ο Α με δική του πρωτοβουλία διέγραψε της εκφράσεις αυτές. Λίγους μήνες αργότερα ο Κ αποβίωσε με πλησιέστερους συγγενείς,το οκτάχρονο παιδί του, Π, ενώ, επίσης, εν ζωή βρισκόταν και η σύζυγος του Σ (μητέρα του Π). Η Σ ενοχλημένη από το περιεχόμενο της διαθήκης, σπεύδει εντός τετραμήνου από τη δημοσίευση της, να αποποιηθεί (για την ίδια, όχι για λογαριασμό του Π) την κληρονομία.

Ερωτήματα:
1.Ισχύει εξωτερικώς ως διαθήκη το δισέλιδο κείμενο, ενόψει του ότι η υπογραφή έχει τεθεί μόνο στη δεύτερη σελίδα,περαιτέρω η υπογραφή έχει τεθεί πριν από την ημερομηνία και, τέλος, υπάρχει επέμβαση τρίτου προσώπου στο κείμενο;
2.Σε περίπτωση (υποθετικά) καταφατικής απάντησης στο ερώτημα 1,ποιες είναι οι συνέπειες της πράξης του Α να διαγράψει φράσεις της διαθήκης ως προς τη διαμόρφωση κληρονομικής διαδοχής του Κ;
3.Πώς θα διαμορφωνόταν, ανεξάρτητα από την ενέργεια του Α, η κληρονομική διαδοχή του Κ (ποιοι θα κληρονομούσαν, από ποιον λόγο και σε ποιο ποσοστό;)
4.Δύναται να προστατευθεί το δεκάχρονο σήμερα παιδί Π αν εναχθεί ως κληρονόμος από δανειστές του Κ για χρέη του τελευταίου;

Επιτρέπεται η χρήση ασχολίαστου Αστικού Κώδικα.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σεπτέμβριος 2019

Ο Δ συνέταξε τη 2.2.2017 δημόσια διαθήκη με το ακόλουθο περιεχόμενο: «Εγκαθιστώ κληρονόμους μου τον ανιψιό μου Α, τέκνο του αποβιώσαντος αδελφού μου, στον οποίο επιθυμώ να περιέλθει η οικία μου μετά του οικοπέδου της στον Αλμυρό Μαγνησίας, υπό τον όρο να μην εκποιήσει το ως άνω ακίνητο για όσο ζει και την αδελφή μου Ε, στην οποία επιθυμώ να περιέλθει η υπόλοιπη περιουσία μου». Κατά το χρόνο θανάτου του Δ (15.12.2018) πλησιέστεροι εν ζωή συγγενείς του ήταν ο Α και η Ε, ενώ εκτός από την οικία του Αλμυρού Μαγνησίας αξίας τότε 100.000 ευρώ, η λοιπή περιουσία του Δ ήταν ένα αγρόκτημα αξίας 200.000 ευρώ. Η διαθήκη δημοσιεύθηκε την 4.4.2019.

Ερωτήματα
1.Υπό την εκδοχή ότι η διαθήκη είναι έγκυρη, πώς διαμορφώνεται η κληρονομική διαδοχή του Δ;
2.Αν ο Δ είχε αναγράψει στη διαθήκη του αντί του όρου «να μην εκποιήσει ο Α το ως άνω ακίνητο για όσο ζει» τον ακόλουθο όρο «… υπό τον όρο ο Α να απέχει από την άσκηση δικηγορίας στην Αθήνα»: α) Χαρακτηρίστε τον όρο αυτό. β) Είναι ο όρος αυτός έγκυρος; γ) Αν υποτεθεί ότι ο όρος είναι άκυρος πώς θα διαμορφωνόταν η κληρονομική διαδοχή του Δ;

3.Υπό το αρχικό ιστορικό του πρακτικού, αν ο Δ ένα έτος πριν αποβιώσει είχε υιοθετήσει νομίμως τον Α, πώς θα διαμορφωνόταν τότε η κληρονομική διαδοχή του;

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ιανουάριος 2023

Η Κ συνέταξε νομότυπα την 11.3.2017 ιδιόγραφη διαθήκη με το ακόλουθο περιεχόμενο: «Το διαμέρισμά μου στην Αθήνα επιθυμώ να περιέλθει στον γιο μου Ν. Ό,τι άλλο μου ανήκει επιθυμώ να περιέλθει σε ίσα μερίδια στα τρία μου παιδιά, Ε, Χ και Ν». Ακολούθως την 21.7.2021 η Κ συνέταξε νομότυπα ιδιόγραφη διαθήκη με το ακόλουθο περιεχόμενο: «Το διαμέρισμά μου στην Αθήνα επιθυμώ να περιέλθει στους γιους μου Χ και Ν κατ’ ισομοιρία». Η Κ την 11.3.2001 είχε προβεί σε δωρεά προς την κόρη της Ε ακινήτου, αξίας, τότε, 100.000€. Κατά τον χρόνο θανάτου της Κ (7.8.2022) οι πλησιέστεροι συγγενείς της ήταν τα τρία της παιδιά, η κόρη της Ε και οι γιοι της Χ και Ν, και τα μοναδικά περιουσιακά της στοιχεία ήταν το διαμέρισμα στην Αθήνα, αξίας κατά τον χρόνο του θανάτου της 200.000€ και μια μονοκατοικία στον τόπο καταγωγής της, αξίας 60.000€. 

Ερωτάται: 

1. Ποιοι κληρονομούν την Κ και σε ποια ποσοστά; (Βαθμοί 5)
2. Αν υποτεθεί ότι η Κ έναν μήνα πριν το θάνατό της συνέταξε νομότυπα δημόσια διαθήκη με το ακόλουθο περιεχόμενο: «Αφήνω το διαμέρισμά μου στην Αθήνα στους γιους μου Χ και Ν και τη μονοκατοικία στον τόπο καταγωγής μου στην Ε» και η Ε την 7.9.2022, πριν ακόμη δημοσιευθεί οποιαδήποτε διαθήκη της Κ, αποποιήθηκε την κληρονομιά της Κ εξ οιουδήποτε λόγου επαγωγής, ποιοι κληρονομούν την Κ και σε ποια ποσοστά; (Βάθμοι 3)
3. Ποια η διαφορά μεταξύ καταπιστευματοδόχου και υποκατάστατου κληρονόμου; (Βαθμοί 2). 

Οι απαντήσεις να είναι αιτιολογημένες. Επιτρέπεται η χρήση ασχολίαστου ΑΚ. 







4 σχόλια:

  1. ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018
    ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

    Ο Κ συνέταξε δημόσια διαθήκη με το εξής περιεχόμενο: “Με την παρούσα ανακαλώ την προγενέστερη ιδιόγραφη διαθήκη μου και αφήνω όλη την κληρονομία στο Μοναστήρι Μ”. Στο τέλος του κειμένου ο συμβολαιογράφος σημείωσε τα εξής: “Η παρούσα διαθήκη υπεγράφη από εμένα, τον συμβολαιογράφο που τη συνέταξε, από τον διαθέτη και από έναν μάρτυρα, σημειώνεται δε ότι ο έτερος μάρτυρας έχει ήδη αποχωρήσει λόγω έκτακτου κωλύματος που του παρουσιάστηκε”.

    Η προηγηθείσα ιδιόγραφη διαθήκη του Κ ήταν νομότυπη και είχε το εξής περιεχόμενο: “Επιθυμώ όλη μου η κληρονομία να μοιραστεί στα τρία μου παιδιά, τα οποία να αγοράσουν έναν ζωγραφικό πίνακα αξίας μέχρι 10.000 € και να τον δώσουν στον φίλο μου, συλλέκτη έργων Φ”.

    Κατά τον χρόνο του θανάτου του ο Κ κατέλιπε τη σύζυγό του Σ, με την οποία ευρισκόταν σε διάσταση ήδη από 3τίας, τα 3 του παιδιά (Α, Β και Γ) και τον Φ.

    Ερωτάται:
    1. Είναι έγκυρη η δημόσια διαθήκη του Κ;

    2. Ισχύει η ιδιόγραφη διαθήκη του Κ;

    3. Αν υποτεθεί ότι είναι έγκυρη η δημόσια διαθήκη, ποιοι κληρονομούν τον Κ και σε ποιο ποσοστό;

    4. Αν υποτεθεί ότι ισχύει η ιδιόγραφη διαθήκη, πώς διαμορφώνεται η κληρονομική διαδοχή του Κ; Αποκτά κάποιο δικαίωμα ο Φ; Αν ναι, έναντι τίνος;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ο Δ συνέταξε την 2.2.2017 δημόσια διαθήκη με το ακόλουθο περιεχόμενο:



    "Εγκαθιστώ κληρονόμους μου τον ανιψιό μου Α, τέκνο του αποβιώσαντος αδελφού μου, στον οποίον επιθυμώ να περιέλθει η οικία μου μετά του οικοπέδου της στον Αλμυρό Μαγνησίας, υπό τον όρο να μην εκποιήσει το ως άνω ακίνητο για όσο ζει και την αδελφή μου Ε, στην οποία επιθυμώ να περιέλθει η υπόλοιπη περιουσία μου"



    Κατά το χρόνο θανάτου του Δ (15.12.2018) πλησιέστεροι εν ζωή συγγενείς του ήταν ο Α και η Ε, ενώ εκτός από την οικία του Αλμυρού Μαγνησίας αξίας τότε 100.000 ευρώ, η λοιπή περιουσία του Δ ήταν ένα αγρόκτημα αξίας 200.000 ευρώ. Η διαθήκη δημοσιεύθηκε την 4.4.2019.

    1) Υπό την εκδοχή ότι η διαθήκη είναι έγκυρη, πως διαμορφώνεται η κληρονομική διαδοχή του Δ;

    2) Αν ο Δ είχε αναγράψει στη διαθήκη του αντί του όρου "να μην εκποιήσει ο Α το ως άνω ακίνητο (του Αλμυρού) για όσο ζει", τον ακόλουθο όρο ".. υπό τον όρο ο Α να απέχει από την άσκηση δικηγορίας στην Αθήνα": α) Χαρακτηρίστε τον όρο αυτό β) Είναι ο όρος αυτός έγκυρος; γ) Αν υποτεθεί ότι ο όρος είναι άκυρος, πως θα διαμορφωνόταν η κληρονομική διαδοχή του Δ;

    3) Υπό το αρχικό ιστορικό του πρακτικού, αν ο Δ ένα έτος πριν αποβιώσει είχε υιοθετήσει νομίμως τον Α, πως θα διαμορφωνόταν τότε η κληρονομική διαδοχή του;

    ΑπάντησηΔιαγραφή